به گزارش بنکر (Banker)، بر اساس آیین نامه «چتر ایمنی رفاه اجتماعی» مصوب سال 1384، وزارت رفاه موظف بوده است در نیمه اول هر سال معادل درآمدی خط فقر مطلق را با استفاده از آمارهای مرکز آمار ایران و بانک مرکزی محاسبه و اعلام کند. با این حال، اعلام رسمی خط فقر، 23 مرداد امسال یعنی 17 سال بعد از تصویب قانون و در قالب گزارشی با عنوان «پایش فقر در سال 1399» به واقعیت پیوسته است. این گزارش نشان می دهد که بیش از یک سوم ایرانیان هم اینک زیر خط فقرند.
نخستین داده های رسمی از خط فقر در ایران نشان می دهد که این خط در سال 99 نسبت به سال 98 رشد 38 درصدی داشته است. بر این اساس، هر فرد که سال گذشته ماهیانه کمتر از یک میلیون و 254 هزار تومان درآمد داشته، زیر خط فقر زندگی کرده است. این رقم برای خانوار سه و چهار نفره به ترتیب 2 میلیون و 758 هزار تومان و 3 میلیون و 385 هزار تومان بوده است.
تورم بالای خوراکی ها و آشامیدنی ها و نیز بخش مسکن در سال 99 که عمده هزینه های خانوار فقیر را تشکیل می دهد، علت اصلی این رشد خط فقر به شمار می رود.
از سوی دیگر نکته قابل تامل، روند صعودی خط فقر از سال 90 تا 99 و در عین حال روند نزولی نسبت حداقل دستمزد به خط فقر از سال 95 تا 99 است به طوری که نسبت حداقل دستمزد به خط فقر از 0.83 در سال 95 به 0.69 در سال 99 رسیده است! داده های مزبور نشان می دهد که همزمان با رشد شدید خط فقر در سال های 97 و 98، نرخ فقر یعنی نسبت جمعیت فقیر به کل جمعیت کشور در سال 98 به 32 درصد رسیده است.
یعنی 26.5 میلیون نفر به زیر خط فقر رفته اند. به گزارش خراسان، با توجه به روند تورم بی سابقه در سال 99، به احتمال زیاد این نرخ در سال گذشته افزایش یافته است.
طبق گزارش وزارت کار، تورم در اثر (عامل اصلی خود یعنی) نقدینگی علت اصلی رشد نرخ فقر در سال های اخیر بوده است به طوری که به عنوان مثال بالاترین تورم نقطه به نقطه با رقم 52.1 درصد نیز در اردیبهشت 1398 به ثبت رسید. در مجموع این گزارش، به آب رفتن 33 درصدی درآمد سرانه ایرانیان طی سال های 1390 تا 1398 اشاره کرده است.
تامین خوراک برای خانوارها مهم تر شد
مطابق گزارش وزارت رفاه، داده های سامانه شاپرک به عنوان یک منبع قابل اطمینان در تحلیل هزینه های مصرفی خانوار نشان می دهد که سهم هزینه خوراک از کل هزینه های خانوار در سال 99 افزایش یافته که به معنای کاهش رفاه خانوارهاست. چرا که با بالا رفتن درآمد خانوار، این رقم کوچک و کوچک تر می شود. بر این اساس شاخص مذکور از 22.1 درصد در سال 98 به 23.4 درصد رسیده است.
همچنین مجموع هزینه های مصرفی خانوار در سال 98 تا اردیبهشت 99 رشد همواره منفی داشته که این موضوع نشان دهنده افت رفاه خانوارهاست. البته با ارائه وام یک میلیون تومانی کرونا مشاهده می شود که روند یاد شده برعکس شده و از ماه سوم سال گذشته شاخص مذکور با رشد مثبت مواجه شده است.
