یکی از بخش‌های مهم اظهارات رئیس کل بانک مرکزی در جلسه رونمایی از سامانه سیاق که هفته گذشته برگزار شد، بحث سیاست تثبیت اقتصادی و پول‌پاشی بود.
به گزارش بنکر (Banker)، فرزین مهار نرخ ارز و نقدینگی را اصلی‌ترین محورهای برنامه تثبیت دانست و توضیح داد که کنترل نقدینگی و ناترازی بانک‌ها برای ایجاد آرامش در شاخص‌های اقتصادی دولت در دستور کار بانک مرکزی قرار دارد.
وی همچنین درباره رشد اقتصادی به موضوع پول‌پاشی اشاره و تاکید کرد که رشد تولید با پول‌پاشی انجام نمی‌شود.
این در حالی است که به‌زعم بسیاری از کارشناسان اقتصادی، بررسی اقدامات بانک مرکزی چه در بازار ارز و چه در بازار پول، نشان می‌دهد که ارزپاشی و پول‌پاشی، اصلی‌ترین سیاست‌ها برای کنترل این بازارهاست و از حرف تا عمل فرزین، تفاوت بسیاری وجود دارد.
علی سعدوندی، کارشناس اقتصادی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به بررسی این موضوع پرداخت.
سیاست تثبیت به معنای پول‌پاشی است
سعدوندی در ابتدا، سیاست تثبیت اقتصادی را توضیح داد و در این باره گفت: سیاست تثبیت یعنی پول‌پاشی؛ وقتی قیمت یک کالا کنترل می‌شود، واحد تولیدکننده آن در نهایت به سوی ورشکستگی می‌رود و برای آنکه این واحد را از ورشکستگی نجات دهیم، ناچاریم که منابعی را به آن تزریق کنیم و این منابع از بانک مرکزی تامین می‌شود.
وی ادامه داد: نمونه بارز این موضوع، بازار خودرو است. چرا خودرویی‌ها از تثبیت قیمت خودرو هیچ باکی ندارند؟ چون منابع را نظام بانکی دریافت می‌کنند. چرا نظام بانکی این منابع را در اختیار آنها قرار می‌دهد؟ چون در نهایت کسری خود را از بانک مرکزی اضافه برداشت می‌کنند. چرا بانک مرکزی نسبت به این موضوع اعتراضی ندارد؟ چون خود بانک مرکزی با همین ادعاهای سیاست تثبیت مسبب این موضوع است. به همین دلیل است که متاسفانه وارد یک دور باطل شده‌ایم.
سیاست تثبیت در بازار ارز
این کارشناس اقتصادی در ادامه به نقد سیاست‌های بانک مرکزی در بازار ارز پرداخت و توضیح داد: آقای فرزین مثل آتش‌نشانی بود که وقتی وارد بانک مرکزی شد، بازار ارز در آتش می‌سوخت. وقتی در بازار ارز التهابی به‌وجود می‌آید، حتما باید التهاب را کنترل کرد؛ پس در نظر گرفتن یک سیاست تثبیتی در بازار ارز در آن زمان، اقدام درستی بود و باید انجام می‌شد.
وی در ادامه به تجارت‌نیوز گفت: با این وجود، وقتی که این آتش فرو نشست، باید به دنبال پیدا کردن علل آن و بازسازی این ساختمان می‌رفتیم اما بانک مرکزی همچنان روی ساختمانی که آتش آن خاموش شده، آب می‌ریزد و همین موضوع باعث تخریب این ساختمان در آینده خواهد شد.
وی همچنین افزود: بنابراین زمان ارزپاشی گذشته اما آقای فرزین همچنان در حال ارزپاشی است و بر سیاست تثبیت تاکید می‌کند. در این سیاست، لاجرم منابع مالی باید تامین شود و این منابع هم در نهایت از بانک مرکزی تامین می‌شود. بنابراین سیاست تثبیت به ضد خود تبدیل خواهد شد.
استفاده معکوس از عملیات بازار باز
یکی دیگر از انتقادات مهمی که خطاب به بانک مرکزی مطرح می‌شود، سیاست‌های این نهاد در قبال بازار پول است. چراکه مدت‌هاست نرخ بهره بین بانکی و سپرده به واسطه تزریق پول بانک مرکزی در این بازار سرکوب شده است.
سعدوندی نیز در اظهارات خود به این نکته اشاره کرد و در این باره گفت: متاسفانه بانک مرکزی از عملیات بازار باز در جهت معکوس استفاده می‌کند. در همه دنیا از عملیات بازار باز در جهت کنترل تورم استفاده می‌شود اما در ایران از این عملیات برای ایجاد تورم استفاده می‌شود. متاسفانه نرخ بهره بین بانکی تثبیت شده و از طرف دیگر منابع بانک مرکزی از طریق عملیات بازار باز مرتب به بانک مرکزی تزریق می‌شود.
نمی‌توان چشم‌انداز خوبی برای آینده متصور بود
سعدوندی در پایان این گفتگو خاطرنشان کرد: بانک مرکزی در پول‌پاشی و ارزپاشی هیچ مضایقه‌ای نکرده و تا آنجایی که از دستش برآمده، هم پول و هم ارز تزریق کرده است. به نظر می‌رسد این اظهارات و اقدامات بانک مرکزی، پایه علمی هم ندارد اما مورد علاقه سیاست‌مداران است و آقای فرزین هم در این ریل قرار گرفته است.
وی در حال حاضر دنبال راضی کردن مردم نیست و دنبال راضی کردن مدیران خود است و نمی‌توان چشم‌انداز خوبی را برای آینده این شرایط متصور بود؛ مگر آنکه تغییر سیاستی به‌وجود بیاید.
