تأسیس بانکی برای توسعه کشاورزی کشور، از خواسته‌هایی بود که از زمان انقلاب مشروطه مطرح می‌شد و در شعارها و برنامه‌های دولت‌ها و احزاب و شخصیت‌های سیاسی وعده‌اش داده می‌شد. این وعده سرانجام با تشکیل «بانک فلاحتی و صناعتی» جامه عمل پوشید.
به گزارش بنکر (Banker)، بانک فلاحتی در آغاز به عنوان شعبه‌ای از بانک ملی شکل گرفت و سنگ بنای آن را محمدعلی فروغی در سال ۱۳۰۹ گذاشت.
او که بتازگی سرپرستی وزارت نوپای اقتصاد ملی را به دست گرفته بود، در نهم شهریور آن سال قانون تأسیس بانک فلاحتی را به تصویب مجلس رساند که بنابر آن، تا ده سال هر سال مبلغی که کمتر از پانصد هزار تومان نباشد به بانک ملی داده می‌شد تا آن را سرمایه «شعبه فلاحتی» کند و محاسبات این شعبه، جدا و مستقل از دیگر محاسبات بانک ملی باشد تا هرگاه که دامنه معاملات این شعبه، توسعه کافی یافت، به بانک مستقلی تبدیل شود.
شعبه فلاحتی بانک ملی تنها برای دو منظور وام می‌داد: یکی دایرساختن مجاری آبی که بر اثر حوادث خشک شده یا به‌دست آوردن آب تازه و دیگری توسعه زراعت و تحصیل محصولات چای، پنبه، نیل، حنا، روناس، ابریشم، کنف، نیشکر، توتون، تنباکو، پسته و بادام
کارمزد دریافتی بانک حداکثر چهار درصد بود که تنها در صورت ضرورت تا شش درصد قابل افزایش بود. دریافت وام نیاز به تأمین وثیقه ملکی ثبتی داشت که در آن زمان در ایران بسیار کمیاب بود و بیشتر املاک به ثبت رسمی نرسیده بودند. متقاضی می‌توانست حداکثر تا به ارزش نیمی از بهای ملک، وام بگیرد.
پس از 6 دوره تغییر و تحول در دوره های مختلف زمانی و پروسه فعالیت این بانک به نام های متفاوت در آخرین دوره یعنی در سال 1358 نام بانک کشاورزی بر این بنگاه اقتصادی مهم و حیاتی گذاشته شد.
پروسه های تغییر و تحول نام گذاری این بانک در زیر این مقاله آورده شده است.
اهمیت ویژه بانک کشاورزی
در فرآیند تأمین اعتبار بخش کشاورزی در ایران، بانک کشاورزی اهمیت ویژه‌ای داشته و بخش عمده تسهیلات و سرمایه در گردش فعالان و دست‌اندرکاران بخش کشاورزی و دام و طیور کشور توسط این بانک کاملاً تخصصی تأمین می‌گردد.
همواره اعطای اعتبارات بانک کشاورزی در کوتاه مدت بر اشتغال و در دراز مدت بر سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی کشور، تأثیر مثبت داشته است.
بانک کشاورزی در راستای وظیفه اصلی حمایت از تولیدکنندگان در بخش کشاورزی، هرساله تسهیلات قابل توجهی را برای حمایت از تولید محصولات اساسی و استراتژیک زراعی پرداخت می‌نماید.
گفتنی است تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی در حمایت از کشت محصولات بهاره و پاییزه در ۸ ماهه ابتدای سال جاری نسبت به همین مقطع در سال گذشته ۷۲ درصد رشد داشته است.
اصل اساسی اعتماد و رضایت مشتری
بانک کشاورزی در حالی پا به 90 سالگی خود می گذارد که حرکت از کشاورزی سنتی به سوی کشاورزی اقتصادی و دانش بنیان مبتنی بر به کارگیری روش ها و فناوری های نوین کشاورزی با هدف افزایش بهره وری منابع و نهاده ها، جهش کمی و کیفی تولیدات کشاورزی و نهایتا رشد و توسعه اقتصاد کشاورزی ، همواره مورد تاکید بانک و در راس اهداف و برنامه های این بانک و مدیران آن قرار داشته و دارد.
هدف بنیادین بانک کشاورزی، رشد درآمد بیشتر و سطح زندگی بالاتر و بهتر برای همه مشتریان و به ویژه کشاورزان ترسیم شده و این بانک در ارائه حدمات خود بر ارزش‌هایی چون احترام، پاسخگو بودن، قابل اعتماد بودن و همکاری در یک بستر دوستانه تاکید دارد و خدمت بی‌نظیر به هر کسی که با بانک کشاورزی همراه باشد، را به عنوان چشم‌انداز می‌داند.
از اینرو دکتر فرشید فرخ نژاد به عنوان آخرین مدیرعامل این بانک رضایت مشتریان را یک اصل مهم اعلام و معتقد است در سایه این رضایت و اعتماد است که می‌توان منابع تجهیز کننده بانک را افزایش و سهم بیشتری از بازار پولی را به دست آورد.
او به صراحت تمام می‌گوید: تعامل موثر با مشتریان و پیگیری و رصد نیازهای آنان، یکی از مهم ترین عوامل تحقق برنامه های بانک در حوزه تجهیز منابع به شمار می آید و همچنین توجه به نظم و آراستگی شعب و معرفی خدمات و محصولات به ویژه خدمات بانکداری الکترونیک، ارتباط بانک با مشتریان را تقویت خواهد کرد.
مدیرعامل جدید بانک کشاورزی البته بر تغییر الگوی درآمدی بانک هم تأکید دارد و شفاف از همکاران‌اش خواسته تا ظرفیت‌های جدیدی را برای افزایش درآمدهای غیرمشاع بانک از جمله درآمدهای کارمزدی را شناسایی و با ارائه خدمات متناسب با نیاز مشتریان، پیوند عمیق و تاریخی با آن‌ها را تقویت کنند. چه اینکه دستکم این بانک تخصصی حوزه کشاورزی، همواره در پاسخ به تقاضای مشتریان پیشگام بوده و به گفته دکتر فرخ‌نژاد، یکی از این ظرفیت‌ها، تسهیل خدماتی چون ضمانت‌نامه‌ها و اعتبار اسنادی داخلی برای مشتریان به ویژه فعالان حوزه اقتصاد کشاورزی است.
حمایت از همه مردم ایران
با نگاهی به آخرین آمارهای عملکرد این بانک طی چندماه گذشته ، شعب این بانک در اجرای سیاست های حمایتی دولت از رفاه و معیشت خانواده ها از ابتدای سال جاری تا نیمه آبان ماه بیش از 32 هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه فرزندآوری به مبلغ 14 هزار و 170 میلیارد ریال از محل منابع داخلی به واجدان شرایط پرداخت کرده اند.
همچنین این بانک درراستای تسهیل ازدواج و تحکیم بنیان خانواده از ابتدای سال 1401 تا پایان مهرماه، حدود 27 هزار فقره تسهیلات قرض الحسنه ازدواج به مبلغ 36958 میلیارد ریال به واجدان شرایط پرداخت کرده که نسبت به مقطع مشابه در سال گذشته 74 درصد رشد داشته است.
اگرچه بانک کشاورزی اولویت برنامه‌های حمایت مالی خود را بر لزوم تامین منابع پولی در بخش کشاورزی و دامداری قرار داده است اما این تسهیلات فقط معطوف به این حوزه‌ها نبوده و پرداخت وام به تمامی سطوح اقشار جامعه خصوصا در حوزه فعالیت‌های مبتنی بر مسئولیت اجتماعی، اشتغالزایی و کارهای عام‌المنفعه نیز برنامه‌ریزی شده است.
بر همین اساس، بانک کشاورزی با هدف حمایت از کارآفرینی و اشتغالزایی مددجویان کمیته امداد امام خمینی (ره) و بهزیستی در هفت ماهه ابتدای سال جاری بالغ مبلغ 16131 میلیارد ریال تسهیلات قرض الحسنه به 18527 نفر به معرفی شدگان کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی پرداخت کرده که از رقم 13928 میلیارد ریال معادل کل پرداختی این تسهیلات در سال گذشته نیز بیشتر بوده است.
حمایت جدی از کشاورزان و دامداران
برنامه‌هایی که بانک کشاورزی در راستای مشتری مداری و میزان رضایت مشتریان قرار داده است بر پایه حمایت‌های بدون دغدغه برای مشتریان در کسب تسهیلات از این بانک‌ها برای پیشبرد اهداف اقتصادی و تولیدات کشاورزی و دامی می‌باشد.
کشاورزان امسال با کمترین دغدغه در مباحث تامین مالی نهاده های دامی و کشت محصولات مواجه بوده‌اند و این امر را مدیون زحمات مدیران و کارکنان بانک کشاورزی ایران می‌دانند.
تولید محصولات کشاورزی به روش کشت گلخانه ای علاوه بر نقش بسیارمهمی که در مدیریت منابع آب، خاک و انرژی دارد، راهکار موثری برای کنترل شرایط اقلیمی و بهبود کمی و کیفی محصولات کشاورزی در راستای کاهش ضایعات، افزایش بازار پسندی، تولید محصولات صادرات محور و شکوفایی اقتصادی کشور است و بانک کشاورزی با اولویت دهی به پرداخت تسهیلات گلخانه ای، نقش مهمی در حمایت از فعالان این زیربخش ایفا می کند.
تسهیلات پرداختی بانک کشاورزی در حمایت از احداث و توسعه کشت های گلخانه ای در هفت ماهه ابتدای سال 1401 نسبت به همین مقطع در سال گذشته، بیش از دو برابر افزایش داشته است. شعب این بانک در سراسر کشور از ابتدای سال جاری تا پایان مهر ماه حدود 30 هزار میلیارد ریال تسهیلات گلخانه ای پرداخت کرده اند که در مقایسه با پرداخت 13 هزار میلیارد ریالی این تسهیلات در پایان مهرماه سال گذشته، بیش از دو برابر رشد داشته است.
بر اساس این گزارش، بانک کشاورزی در هفت ماهه ابتدای سال جاری با پرداخت 29749 میلیارد ریال تسهیلات از احداث و توسعه 510 هکتار گلخانه در کشور حمایت کرده و گامی بلند در راستای توسعه پایدار بخش کشاورزی و تحکیم پایه های امنیت غذایی کشور برداشته است.
مطالبات گندمکاران از جمله مباحثی بود که همه ساله و خصوصا سال‌های اخیر، این کشاورزان زحمتکش را با چالش‌های عمده‌ای از جمله کاهش ارزش نقدی پول مواجه می‌کرد، به نحوی که با دریافت پس از مدتی طولانی، دیگر توان تامین مایحتاج و بذر مورد نیاز خود را نداشتند.
اما امسال با همراهی و همکاری کارکنان و مدیران بانک کشاورزی مطالبات این قشر زحمتکش اعلام شد که به طور کامل تسویه گردیده است. به گفته سخنگوی دولت، در سال زراعی جاری هفت میلیون و 170 هزار تن گندم به ارزش 83 هزار و 44 میلیارد تومان (حدود سه و شش دهم برابر سال گذشته) از کشاورزان خریداری و پیرو تاکیدات رئیس‌جمهور و پیگیری‌های وزیر جهاد کشاورزی، کل مطالبات کشاورزان تسویه و پرداخت شده است.
تاریخچه و مراحل تاسیس بانک
1- بانك فلاحتي و صنعتي(۱۳۱۲)
پيشنهاد تأسيس بانك فلاحتي و صنعتي ايران به هيئت وزيران
تدوين قانون اجازه تأسيس بانك فلاحتي و صنعتي توسط هيئت وزيران و تصويب نهايي آن توسط مجلس شوراي ملي
آغاز به كار بانك فلاحتي و صنعتي در تاريخ ۲۵/۴/۱۳۱۲
تشكيل نخستين مجمع عمومي بانك فلاحتي و صنعتي
۲- بانك كشاورزي و پيشه و هنر(۱۳۱۸)
تغيير اساسنامه بانك در اواخر سال ۱۳۱۸
تغيير نام بانك فلاحتي و صنعتي به بانك كشاورزي و پيشه و هنر
۳- بانك كشاورزي ايران (۱۳۳۲)
تغيير نام بانك كشاورزي و پيشه و هنر به بانك كشاورزي ايران
احداث ساختمان مركزي سابق بانك طي مدت ۳ سال توسط مهندسان ايراني
آغاز به كار بانك فلاحتي و صنعتي در تاريخ ۲۵/۴/۱۳۱۲
۴- بانك اعتبارات كشاورزي و عمران و روستايي ايران (۱۳۴۲)
تغيير نام بانك كشاورزي ايران به بانك اعتبارات كشاورزي و عمران روستايي ايران
تغيير نام بانك اعتبارات كشاورزي و عمران روستايي به بانك كشاورزي در سال ۱۳۴۵
تأسيس صندوق توسعه كشاورزي ايران درسال ۱۳۴۵
۵- بانك تعاون كشاورزي ايران (۱۳۴۸)
تصويب قانون تشكيل بانك تعاون كشاورزي ايران
تغيير نام بانك كشاورزي ايران به بانك تعاون كشاورزي ايران
تغيير نام صندوق توسعه كشاورزي ايران به بانك توسعه كشاورزي ايران
۶- بانك كشاورزي ايران (۱۳۵۸)
ادغام دو بانك تعاون كشاورزي ايران و بانك توسعه كشاورزي
بانک کشاورزی بی‌تردید نقش و سهم بالایی و حساسی در تقویت امنیت غذایی ایران و حفظ و تقویت زنجیره تولید کالاها و محصولات کشاورزی دارد و از این جهت ضرورت دارد تا دولت و مجلس در حمایت از این بانک و به ویژه کمک به بهبود سرمایه آن سنگ تمام بگذارند.
