به گزارش بنکر (Banker)، قیمت دلار در هفتههای اخیر تحت تأثیر مجموعهای از نااطمینانیهای سیاسی و اقتصادی روند صعودی پرشتابی داشته است. این افزایش نرخ، نگرانیها درباره آینده اقتصاد کشور را تشدید کرده و پرسشهایی درباره دلایل واقعی جهش دلار مطرح میکند.
روایتهای مختلف از رشد قیمت دلار
در فضای مجازی گاهی ادعا میشود که بانک مرکزی با جمعآوری ریال از کف بازار، فرآیند تأمین ارز تراستیها و بدهیهای برخی بانکها را انجام میدهد و این روند باعث افزایش حداقل ۱۰ تومانی نرخ دلار در هر هفته میشود. اما تا چه میزان این ادعاها با واقعیت اقتصادی و عوامل بنیادی رشد دلار منطبق است؟
نظر مرتضی افقه درباره نوسانات دلار
مرتضی افقه، اقتصاددان و استاد دانشگاه، در گفتگو با تجارتنیوز تاکید کرد: «بانک مرکزی در بروز چالشهای فعلی سیاستهای پولی و مالی مقصر است، اما مسأله قیمت دلار تنها یکی از مشکلات اقتصاد کشور است. بسیاری شاخصهای اقتصادی در وضعیت تعادلی نیستند و نمیتوان انتظار داشت دلار مستقل از این شاخصها عمل کند.»
او افزود: «ریشه اصلی مشکلات اقتصادی ایران به سه دهه گذشته بازمیگردد؛ بیکفایتی و تصمیمات نادرست انباشته شده و وضعیت امروز اقتصاد کشور را شکل داده است. قبل از سال ۱۳۹۷، درآمدهای نفتی مانع بروز آشکار بحرانها بود، اما اکنون اثرات آن آشکار شده است.»
تأثیر تحریمها و وابستگی به ارز
این استاد دانشگاه ادامه داد: «اقتصاد ایران به شدت به روابط خارجی وابسته است و از سال ۱۳۹۷ با تشدید تحریمها، این وابستگی به یک نقطه ضعف جدی تبدیل شد. حدود ۸۰ درصد واردات کشور، کالاهای واسطهای یا سرمایهای برای تولید است و بدون ارز، تولید امکانپذیر نیست.»
او اضافه کرد: «کمبود صادرات غیرنفتی باعث شده نفت محور اصلی تأمین ارز باشد. هر تحول سیاسی که روابط تجاری را تضعیف کند، مستقیماً بازار ارز را تحت تأثیر قرار میدهد.»
نوسانات اخیر دلار و کمبود ارز
افقه تأکید کرد: «ریشه نوسانات اخیر کمبود ارز است. حتی اگر برخی ادعاها درباره بانکها و بدهیها درست باشد، علت اصلی کمبود منابع ارزی است.» وی افزود: «تحریمها، تهدید به جنگ و اسنپبک باعث کاهش دریافتهای ارزی کشور شده و این موضوع تقاضای ارز را افزایش میدهد.»
چشمانداز کوتاهمدت قیمت دلار
این اقتصاددان درباره آینده دلار گفت: «تا زمانی که تهدیدهای سیاسی و تحریمها ادامه داشته باشد، روند صعودی دلار ادامه خواهد داشت. تنها عاملی که میتواند در کوتاهمدت شتاب رشد دلار را کاهش دهد، کنترل نقدینگی است، اما ساختارهای موجود توان جدی دولت برای مهار آن را محدود کرده است.»
افقه نتیجهگیری کرد: «بدون کاهش تحریمها یا حل مشکلات سیاست خارجی، روند افزایشی قیمت دلار ادامهدار خواهد بود و نوسانات بازار ارز پایدار نمیشود.»
دیدگاهها