رئیس‌کل بانک مرکزی از رشد ۳۷ درصدی ذخایر طلای ایران و افزایش مازاد تراز تجاری به ۲۶.۸ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۳ خبر داد.
به گزارش بنکر (Banker)، محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، در پنجاه و سومین اجلاس هیات مدیره کشورهای عضو اتحادیه پایاپای آسیا، تازه‌ترین دستاوردهای اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۳ و ماه‌های ابتدایی ۱۴۰۴ را تشریح کرد.
وی در این نشست اعلام کرد که ذخایر طلای بانک مرکزی ایران در سال گذشته با رشد ۳۷ درصدی مواجه شده است. این افزایش به دلیل خرید گسترده طلا از بازارهای جهانی با استفاده از مازاد تراز تجاری و تراز پرداخت‌ها صورت گرفته است.
به گفته فرزین، مازاد تراز تجاری ایران در سال ۱۴۰۲ برابر با ۲۱ میلیارد دلار بود و در سال ۱۴۰۳ با افزایش ۵.۸ میلیارد دلاری به ۲۶.۸ میلیارد دلار رسید. همچنین مازاد تراز پرداخت‌ها نیز از ۸.۶ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۲ به ۱۳.۸ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۳ افزایش یافت.
سیاست‌های تثبیت اقتصادی بانک مرکزی
رئیس‌کل بانک مرکزی تاکید کرد که سیاست‌های این نهاد در سال‌های اخیر بر سه محور اساسی استوار بوده است:
- کنترل رشد نقدینگی
- پیش‌بینی‌پذیر کردن بازار ارز و اقتصاد
- بازنگری در مقررات بانکی و ارزی
به گفته او، این سیاست‌ها از ابتدای دوره مسئولیتش در بانک مرکزی از سال ۲۰۲۳ آغاز و تاکنون ادامه داشته است. مهم‌ترین هدف این سیاست‌ها ایجاد ثبات، کاهش نوسانات ارزی و حمایت از تولید و معیشت خانوارها بوده است.
نقش مرکز مبادله ارز و طلا در ثبات بازار
یکی از اقدامات کلیدی بانک مرکزی، تقویت نقش مرکز مبادله ارز و طلا ایران بوده است. این مرکز به‌عنوان مرجع رسمی قیمت‌گذاری ارز و طلا عمل می‌کند و از طریق آن:
- بازار ارز تجاری با تفکیک گروه‌های کالایی راه‌اندازی شد.
- حجم مبادلات رسمی افزایش یافت.
- تأمین انواع تقاضای ارزی تسهیل شد.
- بازگشت ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور تضمین گردید.
این اقدامات، علاوه بر ایجاد شفافیت، توانستند از سرایت نوسانات نرخ ارز غیررسمی به بازار کالاهای اساسی جلوگیری کنند و نقش مهمی در حمایت از معیشت مردم ایفا نمایند.
استفاده از ابزارهای نوین پولی برای مدیریت نقدینگی
فرزین اعلام کرد که بانک مرکزی در جهت کنترل رشد نقدینگی از ابزارهای نوین سیاست پولی استفاده کرده است. برخی از این ابزارها شامل:
- عملیات بازار باز (ریپو)
- استفاده از تسهیلات قاعده‌مند
- اعتبارگیری در نرخ سقف دالان بین بانکی
- سپرده‌گذاری در نرخ کف توسط بانک‌ها
همچنین، در سال‌های ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۳، سیاست کنترل مقداری ترازنامه بانک‌ها و موسسات اعتباری با جدیت دنبال شد تا مانع رشد بی‌رویه خلق پول توسط بانک‌ها شود.
موفقیت در کاهش رشد نقدینگی
نتیجه مجموعه سیاست‌های پولی و ارزی، کاهش قابل توجه رشد نقدینگی نسبت به دوره‌های گذشته بوده است. این کاهش، نشان‌دهنده موفقیت سیاست‌های تثبیت اقتصادی بانک مرکزی و اثرگذاری آن بر ثبات بازار ارز است.
به گفته فرزین، نرخ ارز رسمی در مرکز مبادله ارز و طلا طی سال ۱۴۰۳ با رشد ملایم و متناسب با واقعیت‌های اقتصادی همراه بوده، در حالی که بازار غیررسمی به دلیل رخدادهای سیاسی و امنیتی دچار نوسان شده است.
رشد اقتصادی ایران در سال ۱۴۰۳
رئیس‌کل بانک مرکزی اعلام کرد که رشد تولید ناخالص داخلی ایران در سال ۱۴۰۳ مثبت بوده است:
- با احتساب نفت: ۳.۱ درصد
- بدون احتساب نفت: ۳ درصد
این روند مثبت در ۲۰ فصل متوالی ادامه داشته و نشان‌دهنده تداوم ثبات و پایداری اقتصاد ایران است.
عملکرد بخش‌های مختلف اقتصادی
بر اساس گزارش بانک مرکزی، رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۳ حاصل عملکرد مثبت تمامی بخش‌های اصلی اقتصاد بوده است:
- کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری: رشد ۳.۶ درصد
- نفت و گاز: رشد ۴.۶ درصد
- صنایع و معادن: رشد ۲.۴ درصد
- خدمات: رشد ۳.۳ درصد
این بخش‌ها به ترتیب سهمی معادل ۰.۴، ۰.۴، ۰.۸ و ۱.۶ واحد درصد در رشد اقتصادی سال ۱۴۰۳ داشته‌اند.
ایران در جمع پنج کشور برتر خرید طلا
یکی از مهم‌ترین نکات سخنان فرزین، جایگاه جدید ایران در بازار جهانی طلا بود. به گفته او، بانک مرکزی ایران در سال گذشته جزو پنج بانک مرکزی برتر جهان در خرید طلا قرار گرفت.
این اقدام موجب شد تا ذخایر طلای بانک مرکزی ایران ۳۷ درصد افزایش یابد. چنین رشدی نه تنها قدرت مالی کشور را تقویت می‌کند، بلکه پشتوانه‌ای مطمئن برای ثبات اقتصادی آینده محسوب می‌شود.
توسعه همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی
با وجود تحریم‌ها و فشارهای خارجی، بانک مرکزی ایران توانسته تعاملات اقتصادی و بانکی خود را گسترش دهد. فرزین اعلام کرد که در سال‌های اخیر روابط ویژه‌ای با کشورهای منطقه، همسایگان، اعضای اتحادیه پایاپای آسیا و همچنین گروه بریکس برقرار شده است.
این همکاری‌ها می‌تواند نقش مهمی در توسعه تبادلات مالی، تسهیل تجارت و تقویت جایگاه ایران در نظام اقتصادی بین‌المللی ایفا کند.
چشم‌انداز آینده اقتصاد ایران
به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، اجرای سیاست‌های تثبیت اقتصادی و برنامه‌ریزی‌های کلان علی‌رغم شرایط تحریمی و چالش‌های امنیتی توانسته ثبات نسبی در بازار ارز و اقتصاد کشور ایجاد کند.
او تاکید کرد که ادامه این مسیر با اتکا به توان داخلی و همکاری‌های بین‌المللی، می‌تواند آینده‌ای روشن برای اقتصاد ایران رقم بزند.
فرزین در پایان ابراز امیدواری کرد که نشست‌های منطقه‌ای مانند اجلاس اتحادیه پایاپای آسیا، فرصت مناسبی برای گسترش روابط پولی و بانکی و تسهیل تبادلات مالی و تجاری میان اعضا فراهم آورد.
دیدگاه‌ها