اتحاد اخلاقی اقتصاددانان: سوری را آزاد کنید

متن نامه 349 تن برای آزادی دکتر داود سوری

خبر بازداشت، جناب آقای دکتر داود سوری اقتصاددان قابل احترام، موجب تأثر عمیق جامعه اقتصاددانان کشور است.

دکتر سوری طی عمر پربرکت علمی خود، خدمات بسیار ارزشمندی انجام داده است؛ به خصوص تحقیقات متعدد و جدی ایشان در حوزه فقر و نابرابری، سیاستمداران و سیاستگذاران داعیه‌دار فقرزدایی و تحقق عدالت اجتماعی را مرهون یافته‌های تجربی برآمده از مطالعات آماری ایشان کرده است.جای بسی تاسف است که جایگاه چنین چهره فرهیخته و ارزشمندی، به جای صدرنشینی در محافل تصمیم‌گیری در مورد رفاه ایرانیان، در کنج زندان است. ما ضمن ابراز نگرانی از تداوم بازداشت این دانشمند متعهد، خواستار آزادی ایشان هستیم.

سنت نامه‌نگاری اقتصادی از دهه 80 شروع شد، وقتی برخی منتقدان اقتصادی دولت خاتمی به شخص اول قوه مجریه نامه نوشتند و نسبت به پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی هشدار دادند. اکثر امضا کنندگان از دانشگاه شهید بهشتی بودند و پایه نامه را شخصیت های سیاسی همانند احمد توکلی شکل می داد.

این سنت در نامه اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد ادامه یافت و آنها پس از شکل گیری مجلس هفتم که از قضا برخی چهره های آن از هسته اصلی امضای نامه انتقادی به دولت خاتمی بود اقدام به انتشار نامه ای سرگشاده کردند.

در دولت محمود احمدی نژاد، نامه نگاری اقتصاددانان به دولت و مردم تقریبا تبدیل به یک رویه رایج شد و از آن زمان بیانیه جمعی بیش از قبل مورد توجه مطبوعات و حتی افکار عمومی قرار گرفت.

اما در تمامی این دوران، نامه های با رویکرد و اهداف متفاوت حداقل در یک نکته اشتراک داشت. امضا کنندگان از نحله های خاصی بودند.

کمتر نامه ای بود که امضای چهره هایی از طیف های متفاوت اقتصادی را داشته باشد. به همین دلیل رسانه ها یک تقسیم بندی لفظی نهاد گرا و اقتصاد آزاد داشتند که در آن نامه نویسان را زیر این عنوان کلی جا می دادند.

دلیل چنین تقسیم بندی به این واسطه بود که چهره های مختلف اقتصادی ایران با تعریف یک مرز بندی غیر رسمی حاضر نبودند اسم خود را کنار برخی چهره ها قرار دهند. در دو دهه گذشته به تعداد انگشتان یک دست نیز نمی توان بیانیه ای یافت که در آن چهره های اقتصادی مطرح دو طیف حاضر به این شده باشند که نامشان را کنار هم قرار دهند.

اما امروز 15 آبان یک نقطه عطف در سنت نامه نگاری اقتصادی رخ داد. اقتصاددانان طیف های مختلف فکری در ایران که حتی در تمامی این سال ها با یکدیگر منازعه فکری علنی داشته اند حاضر به امضای یک بیانیه مشترک شده اند؛ بیانیه ای که علت آن بازدداشت یک اقتصاددان است.

چهره های مختلف اقتصادی و دانشگاهی کشور در نامه ای مطالبه آزادی دکتر داود سوری را مطرح کرده اند. اقتصاددانی که نهم آبان در منزلش بازداشت شد و از قرار معلوم به اوین منتقل شده است.

در نامه ای که امضای بیش از 340 تن را دارد با ابراز تاسف از بازداشت این اقتصاددان به خدمات سوری در حوزه های مختلف از جمله فقر و نابرابری اشاره شده است. امضا کنندگان با تصریح این نکته که جایگاه چهره هایی همانند دکتر سوری زندان نیست خواستار آزادی او شده اند.

در میان امضا کنندگان نام برخی اقتصاددانان مشهور ایران در جهان نیز مشاهده می شود.

هاشم پسران اقتصاددان شهیر ایرانی که در برخی سال ها به عنوان نامزد نوبل اقتصاد از سوی برخی رسانه های معتبر معرفی می شد از جمله این افراد است.

در کنار پسران برداران صالحی اصفهانی، امیر کرمانی استاد دانشگاه برکلی و محمد اکبرپور استاد دانشگاه استنفورد نیز حضور دارند.

برخی دیگر از امضا کنندگان هم در مدرسه اقتصادی لندن، دانشگاه کارنگی ملون و… به تدریس اقتصاد مشغول هستند.

اما علاوه بر مشارکت چهره های مطرح اقتصادی ایران در جهان، بسیاری از چهره های اقتصادی در داخل کشور نیز جزء امضا کنندگان نامه هستند.

با وجود آنکه دکتر داود سوری در طیف بندی رسانه ای در زمره اقتصاددانانی قلمداد می شود که در سمت جریان طرفدار اقتصاد آزاد قرار می گیرد اما بسیاری از اقتصاددانان مرسوم به نهادگرا خواستار آزادی او شده اند.

برجسته ترین این چهره ها دکتر فرشاد مومنی عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد علامه طباطبایی است. در کنار دکتر فرشاد مومنی نام محسن رنانی، عباس شاکری و علی عرب مازار یزدی نیز به چشم می خورد. شخصیت های ممتاز نهادگرایی در اقتصاد ایران که خواستار آزادی همکار خود از زندان شده اند.

موسی غنی نژاد، محمد طبیبیان، محمد مهدی بهکیش، مسعود نیلی و حسن درگاهی نیز که به اقتصاددانان طرفدار اقتصاد آزاد مشهور هستند از دیگر چهره های امضا کننده نامه هستند.

امضای این دو طیف پای یک نامه، از جنس اتفاق های کمتر تکرار شده در اقتصاد ایران است. مطالبه مشترک این دو گروه برای تحقق یک خواست شهروندی، از منظر برخی چهره های رسانه ای نمایش اتحاد اخلاقی در ایران است.

اقتصاددانان ایرانی نشان دادند با وجود همه مرز بندی های فکری و اختلاف نظرهای جریانی در اقتصاد، در حوزه اجتماعی و رعایت برخی حقوق اصولی شهروندی اتفاق نظر دارند و حاضرند برای تحقق آن بر این اختلافات فکری چشم ببندند.

در کنار اقتصاددانان برخی چهره های اقتصادی نیز حاضر به امضای نامه شده اند. محمد ستاری فر و مسعود روغنی زنجانی دو چهره ای هستند که تجربه ریاست بر سازمان برنامه و بودجه را دارند.

این دو نیز با وجود دو رویکرد متفاوت در عرصه سیاست گذاری امضا کننده نامه آزادی دکتر سوری شده اند.

علاوه بر این چهره های پیش کسوت، بسیاری از اقتصاددانان جوان و صاحب سبک در اقتصاد ایران از دانشگاه های مختلف اعم از تهران، شریف، فردوسی مشهد و… متن این نامه را امضا کرده اند.

در این نامه حتی نام جامعه شناسان ایرانی که منازعه تاریخی با اقتصاددانان دارند به چشم می خورد. حمید رضا جلایی پور از جمله چهره هایی است که با امضا نامه بر درخواست آزادی دکتر سوری تاکید کرده است.

مشارکت فعالان اقتصادی، دانشجویان و روزنامه نگاران از رسانه های مختلف هم جلوه دیگری از این اتحاد اخلاقی است. به نظر می رسد که مشارکت طیف ها و صنف های مختلف دو علامت دارد.

علامت نخست به جامعه است که تاکید دارد ایران امروز نیاز به همدلی و همراهی دارد و علامت دوم به سیاست گذار است که در برهه باز هم حساس کنونی، باید بیش از قبل روی وجوهی تمرکز داشت که به همگرایی منجر می شود نه واگرایی. بازداشت چهره های مطالبه گر و دغدغه مند چه اقتصاددان و چه غیر اقتصاددان و معترضان چه دانشجو و عادی نمی تواند در مسیر همگرایی باشد.