به گزارش بنکر (Banker)، انتشار اطلاعات دروغین و بازی با اعداد دردسر‌ساز شد. درحالی‌که سیاستگذار پولی مدعی است بانک‌ها سال قبل بیش از 176هزار‌میلیارد تومان وام از طریق شرکت‌های کارگزاری به سهامداران داده‌اند اما اعداد و ارقام چیز دیگری را نشان می‌دهند. محمدرضا دهقانی، قائم‌مقام کانون کارگزاران بورس می‌گوید: ارقام اعلام شده صحیح نیست و کل مانده تسهیلات به سیستم کارگزاری رقمی حدود 19هزار میلیارد تومان و کمتر از یک‌درصد کل تسهیلات اعطایی از سوی سیستم بانکی است.
بازی با اعداد چیز تازه‌ای نیست و موضوعی است که دست‌کم رسانه‌ها با آن آشنایی دارند و همین حالا در مورد بسیاری از آمار‌های اقتصادی، حتی تورم، تشکیک وجود دارد. حالا این بار داستان بازی با اعداد به جامعه سهامداران و بورس کشیده شده است.
براساس گزارش همشهری، یک رسانه به تازگی به نقل از نهاد سیاستگذار پولی اعلام کرد: نظام بانکی در سال قبل بیش از 176هزار‌میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های کارگزاری داده است و مدعی شده اعطای چنین رقمی ضربه بزرگی به اقتصاد زده است. به زبان ساده این به معنای آن است که سهامداران سال قبل از طریق شرکت‌های کارگزاری به‌عنوان واسطه بیش از 176هزار‌میلیارد تومان وام از سیستم بانکی برای خرید سهام دریافت کرده‌اند. اما بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که این اطلاعات کاملا غلط است. موضوعی که دیروز مورد‌تأیید قائم‌مقام کانون کارگزاران بورس هم قرار گرفت.
ماجرا چیست؟
به‌طور معمول شرکت‌های کارگزاری وام‌هایی را در قالب قرارداد‌های ماهانه و یا چند ماهه به سهامداران پرداخت می‌کنند اما این شرکت‌ها در واقع واسطه بین بانک‌ها و سهامداران هستند و خود چنین ارقامی را برای پرداخت به سهامداران ندارند. به این معنا که بانک‌ها از طریق سیستم کارگزاری به مردم برای خرید سهام وام می‌دهند.
هر ساله مبالغی که کل شرکت‌های کارگزاری که بالغ بر 108شرکت هستند به‌عنوان وام دراختیار سهامداران می‌گذارند مورد‌محاسبه قرار می‌گیرد و اطلاعات آن منتشر می‌شود. این اطلاعات نشان می‌دهد که سهامداران از طریق شرکت‌های کارگزاری چقدر اعتبار یا وام برای خرید سهام دریافت کرده‌اند. اما اطلاعاتی که امسال از سوی نهاد سیاستگذار پولی منتشر شده است با واقعیت‌ها تفاوت زیادی دارد و تقریبا 9.5برابر بیشتر از ارقام واقعی بوده است. اما این بازی با اعداد چگونه اتفاق افتاده است؟
این تفاوت فاحش در اعداد اعلام شده با ارقام واقعی، ناشی از تفاوت بین خالص تسهیلات دریافتی و گردش تسهیلات است. نکته کلیدی اینجاست که بین خالص تسهیلات اعطا شده از سوی نظام بانکی که تحت عنوان مانده تسهیلات محاسبه می‌شود با گردش تسهیلات تفاوت آشکاری وجود دارد و محاسبه گردش تسهیلات به‌عنوان اعتبار پرداخت شده به کارگزاران در ادبیات مالی اشتباه است. به طور معمول گردش تسهیلات شرکت‌های کارگزاری ارقام بالایی را شامل می‌شود اما این به‌معنای دریافت این میزان تسهیلات از سوی شرکت‌های کارگزاری نیست. آن‌طور که اعداد و ارقام نشان می‌دهد جمع کل تسهیلات دریافتی سهامداران از طریق سیستم کارگزاری از بانک‌ها برای انجام معاملات سهام در سال گذشته رقمی بالغ بر 19هزار میلیارد تومان بوده است و این عدد با ارقام اعلام شده توسط نهاد سیاستگذار پولی تفاوت 9.5برابری دارد.
برخی مدعی‌اند انتشار این عدد صرفا یک خطای آماری است اما انتشار چنین اطلاعاتی زمانی اختلاف‌برانگیز می‌شود که برخی کارشناسان و حتی مقامات مسئول در نهاد سیاستگذار با تکیه بر همین اعداد اشتباه، ظرف ماه‌های گذشته آدرس غلط داده‌اند و بورس را عامل تورم معرفی کرده‌اند. روایت‌های ماه‌های گذشته در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها اثبات می‌کند که این بازی با اعداد با اهداف خاصی در تقابل با بورس انجام شده است.
میزان اعتبار، کمتر از یک‌درصد بوده است
قائم‌مقام کانون کارگزاران بورس اوراق بهادار هم دیروز این اختلاف آماری فاحش میان واقعیت‌های موجود و آنچه اعلام شده است را تأیید و اعلام کرد: باید بین گردش تسهیلات و مانده تسهیلات تفاوت قائل شویم. آماری که درباره اعطای 176هزار‌میلیارد تومان تسهیلات به سیستم کارگزاری اعلام شده ارتباطی به میزان اعتبار اعطا شده به شرکت‌های کارگزاری از سوی نظام بانکی ندارد.
محمدرضا دهقانی با بیان اینکه اعلام کردن گردش تسهیلات به جای مانده تسهیلات اشتباه است توضیح داد: فرقی که بین گردش و مانده تسهیلات وجود دارد این است که وقتی سیستم بانکی، یک تسهیلات 5یا 10ساله می‌دهد به روش‌های مختلف این تسهیلات تبدیل به گردش تسهیلات می‌شود؛ به این دلیل که تسهیلاتی که از قبل وجود داشته است در یک دوره مشخص سررسید دوباره تبدیل به تسهیلات جدید می‌شود و از این طریق گردش تسهیلات افزایش پیدا می‌کند.
او اضافه کرد: مطابق اطلاعات موجود کل تسهیلات دریافتی شرکت‌های کارگزاری در سال گذشته رقمی بالغ بر 19هزار‌میلیارد تومان بوده و این رقم کمتر از یک‌درصد از کل تسهیلات اعطا شده از سوی نظام بانکی بوده است.
دهقان همچنین با بیان اینکه اساسا اعطای 176هزار‌میلیارد تومان تسهیلات به شرکت‌های کارگزاری شدنی نیست توضیح داد: آمار اعلام شده بسیار عجیب است چرا که مطابق این آمار باید به هر یک از شرکت‌های کارگزاری ارقام سنگینی تسهیلات اعطا شده باشد؛ درحالی‌که یک نسبت که در بانک‌ها درنظر گرفته می‌شود نسبت کفایت سرمایه است و اساسا شرکت‌های کارگزاری که سرمایه‌شان بین 40تا 50میلیارد تومان است چگونه قادرند چنین تسهیلات سنگینی دریافت کرده باشند.
او با بیان اینکه سیستم بانکی در زمان ارائه تسهیلات معمولا به نسبت کفایت سرمایه آن شرکت هم دقت می‌کند، توضیح داد: حتی اگر گردش مالی یک شرکت بسیار بالا باشد باز هم نسبت کفایت سرمایه در زمان اعطای تسهیلات از سوی بانک‌ها درنظر گرفته می‌شود و تسهیلات متناسب با سرمایه شرکت پرداخت می‌شود. بنابراین با توجه به میزان سرمایه شرکت‌های کارگزاری علنا رقم اعلام شده درباره پرداخت تسهیلات به سیستم کارگزاری امکان‌پذیر نیست.
