محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی از سیاست‌های جدید ارزی رونمایی کرد که آشکارا از چرخش ارزی حکایت دارد.
به گزارش بنکر (Banker)، از امروز و با ایجاد بازار مبادله ارز و طلا، دلار با نرخ ارز 28هزارو500تومان تنها به واردات کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص می‌یابد. به این ترتیب نرخ نیما عملا جایگزین همان دلار 4200تومان جهانگیری خواهد شد.
از زمان راه‌اندازی اتاق مبادلات ارزی در دوران محمود بهمنی تا رونمایی از سامانه نیما در دوران ولی‌الله سیف و بازار متشکل ارزی علی صالح‌آبادی تا حالا و در عصر ریاست محمدرضا‌فرزین بر بانک مرکزی با راه‌اندازی بازار مبادله ارز و طلا، همواره تلاش‌شده تا از رانت ارزی جلوگیری شود، ایده‌ای که عمدتا شکست خورد.
حالا سؤال این است که چرخش ارزی فرزین پس از 54روز، تا چه میزان از رانت ارزی کم و ثبات را به بازار ارز برمی‌گرداند؟
فرزین دیروز با بیان اینکه در شرایط کنونی بانک مرکزی تلاش خواهد کرد از تمام تجربیات و آموزه‌های گذشته کشور در حوزه ارز استفاده کند تأکید کرد: استفاده از تجارب گذشته به‌منظور به حداقل رساندن نوسانات ارزی است و ان‌شاء‌الله شاهد ثبات در بازار ارز خواهیم بود.
68قلم خدماتی که در سامانه جدید ارز می‌گیرند
حالا که تکلیف ارز کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی و ارز تجاری روشن شده، سؤال اینجاست که ارزهای خدماتی چگونه تامین می‌شود؟
بانک مرکزی می‌گوید: روش تامین ارز خدمات کمی متفاوت خواهد بود و 68قلم نیاز خدماتی شناسایی شده که شامل ارز مسافرتی، پزشکی و دانشجویی می‌شود.
به‌گفته فرزین در سامانه ویژه فروش ارز خدماتی، مردم می‌توانند با مراجعه به این سامانه، نیازهای ارزی خود را ثبت کنند که در ادامه مستندات آنها در نهادهای ذیربط بررسی می‌شود و پس از تأیید مستندات، ارز به آنها فروخته می‌شود.
بنابراین اگر کسی برای درمان یا تحصیل در خارج از کشور به ارز نیاز داشته باشد باید مدارکی که به تأیید وزارت بهداشت یا علوم رسیده باشد را ارائه کند تا بتواند ارز با نرخ مورد تأیید بانک مرکزی دریافت کند.
مرکز مبادله ارز و طلای ایران چگونه کار می‌کند
طبق اعلام بانک مرکزی مرکز مبادله ارز و طلای ایران، دارای چندین تالار معاملاتی و عرضه ارز و طلا خواهد بود.در مرحله نخست تالار ارز خدماتی و تالار حواله مرکز مبادله ایران در آن آغاز به‌کار خواهد کرد.
هر‌کدام از این تالارها کارکردهای خاص خود را دارند. در تالار حواله ارزی منابع لازم ارزی از محل صادرات شرکت‌های صنایع پتروشیمی، مس، معادن، فولاد، پالایش نفت، قیر و سایر صادرکنندگان تامین می‌شود و وارد‌کننده‌ها می‌توانند در قالب حواله‌های ارزی منابع مورد نیاز خود را برای واردات تامین کنند.
در واقع این تالار برای پوشش نیازهای تجاری یعنی واردات کالاها و خدمات است. با این تغییر در سیاست ارزی، واردات کالاهای اساسی و دارو و تجهیزات پزشکی خارج از مرکز مبادله ارزی و به‌صورت مستقیم توسط بانک مرکزی از کانال بانک‌ها با اتکا بر دلارهای نفتی دولتی تامین ارز می‌شود.
آنطور که بانک مرکزی اعلام کرده قرار است نحوه معاملات در این تالار برمبنای میزان منابع و مصارف ارزی باشد یعنی از این پس شرکت‌های صادر‌کننده می‌توانند منابع ارزی خود را براساس عرضه و تقاضا در این بازار قیمت‌گذاری کنند و بفروشند.
معنای دیگر آن این است که فروش ارز حاصل از صادرات شرکت‌ها به نرخ 28هزارو500تومانی انجام نمی‌شود و منابع لازم برای واردات کالاهای اساسی به‌گفته رئیس‌کل بانک مرکزی قرار است از محل صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی تامین شود.
تالار دوم این سامانه تالارخدمات ارزی است که قرار است اسکناس مورد نیاز مردم برای انجام کارهای خدماتی در 68 سرفصل تامین شود.
با آغاز به‌کار این تالار متقاضیانی که نیاز ارزی دارند می‌توانند با مراجعه به سامانه مرکز مبادله ارز و طلا مستندات خود را به‌طور مثال برای سر فصل‌هایی مانند ارز دانشجویی، مسافرتی و دانشجویی ثبت کنند و درصورت تأیید نهادی مرتبط و تأیید مدارک آنها ارز مورد نیاز آنها تامین خواهد شد.
طبق برنامه اعلام شده تمام نیازهای واقعی ارزی مردم در این سامانه تامین خواهد شد. بانک مرکزی اعلام کرده است نرخ معاملات ارزی در هر دو تالار نقد و حواله ارز بر مبنای متغیرهای بنیادی اقتصادی و منابع و مصارف ارزی کشور انجام خواهد شد؛ از این رو در تالار خدماتی نیز که مبنای اصلی عرضه و تقاضای بازار است معاملات بر اساس نرخ‌های مرکز مبادله انجام می‌شود.
بخشی از فهرست ارز خدماتی
هنوز مشخص نیست که فهرست ارزهای خدماتی مدنظر بانک مرکزی دقیقا شامل چه سرفصل‌هایی خواهد شد اما به‌گفته فرزین این فهرست 68 قلم نیاز ارزی خدماتی را پوشش خواهد داد که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
ارز درمانی و پزشکی
ارز دانشجویی و تحصیلی
ارز مسافرتی
ارز شرکت‌های هواپیمایی
حق بیمه هواپیما و کشتی
حقوق و مزایای کارکنان خارجی
پرداخت به رانندگان حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیت
ارز فرصت‌های مطالعاتی و بورسیه
ارز شرکت در دوره‌های آموزشی و پژوهشی خارجی
هزینه ارزی دوره‌های آموزشی داخل کشور
حق عضویت و ثبت‌نام در سازمان‌ها و مجامع بین‌المللی
هزینه چاپ مقالات علمی در خارج از کشور
هزینه ثبت نام شرکت در امتحان‌ها و آزمون‌های تخصصی
حق‌الوکاله دعاوی خارجی و سایر هزینه‌های حقوقی
حمل جنازه و هزینه‌های وابسته به آن به اتباع ایرانی
اجاره و حق اشتراک شبکه‌های اینترنتی و…
پرداخت ارزی بابت برگزاری همایش‌ها و اعطای جوایز جشنواره‌ها
هزینه انجام آزمایش‌های علمی و فنی، انتشار آگهی در خارج و دریافت گواهی‌های بین‌المللی
حق استفاده از واگن‌ها، مطالبات راه‌آهن سایر کشورها
هزینه‌های دفاتر نمایندگی خارجی در ایران
ارائه خدمات کنسولی سفارتخانه‌های خارجی داخل کشور
شرکت‌های خدمات مسافرتی و گردشگری دارای مجوز
تامین ارز صندوق ضمانت صادرات ایران بابت پرداخت هزینه‌های بیمه اتکایی
پرداخت خسارت بیمه‌نامه‌ها و ضمانت‌نامه‌های اعتباری ارزی
انتقال ارز بابت اصل، سود و عواید حاصل از سرمایه‌گذاری خارجی
هزینه‌های حمل، ترانزیت و توزیع محموله‌های پستی بین‌المللی
پرداخت ارز به اتباع خارجی (جهانگردان خارجی)
تأمین ارز بابت کارمزد کارگزاران (اعم از بانکی و یا صرافی)
تأمین ارز جهت بازپرداخت تسهیلات اعطایی
تأمین ارز جهت آورده و بازپرداخت تسهیلات ری‌فاینانس
