طی یکی دو هفته اخیر که آخرین مهلت تصویب عضویت ایران در «گروه ویژه اقدام مالی» یا FATF بود، جدا از تاثیر بر کلیت بازار می‌شد تاثیر آن بر برخی از نمادهای بانکی بازارپایه را هم دید. نمادهایی که مدت‌ها بود در صف خرید بودند، به صف فروش تغییر وضعیت دادند یا متعادل شدند. در گزارش پیش‌رو به برخی از رویدادهای یک هفته گذشته «بازار پایه فرابورس» پرداخته می‌شود تا کمکی هرچند اندک به علاقه‌مندان و سرمایه‌گذاران در این بازار پرریسک باشد.
نماد «بانک گردشگری» (وگردش) پس از آنکه طی یک شفاف‌سازی اعلام کرد از مزایده فروش اموال بانک استقبالی صورت نگرفته، در روز یکشنبه بسته شد و دو روز بعد هم بنا به درخواست فرابورس و جهت بررسی اطلاعات ناشر بسته باقی ماند. «بانک آینده» (وآیند) پس از مجمع انتخاب هیات‌مدیره، به شدت مورد استقبال بازار قرار گرفت که برخی آن را به ترکیب جدید هیات‌مدیره و به‌ویژه مدیرعامل جدید آنکه قبلا رئیس سازمان بورس بوده، منسوب می‌کنند.
«بانک شهر» (وشهر) پس از مدتی معاملات سنگین دو هفته‌ای است که در قیمت‌های منفی معامله می‌شود. شایعاتی درباره تجدید ارزیابی بانک‌های بازارپایه از جمله بانک‌های آینده و شهر به‌وجود آمده که با توجه به وضعیت صورت‌های مالی آنها چندان پایه و اساس درستی ندارد. «بانک سامان» (سامان) نیز در دو هفته اخیر پس از رشد مداوم منفی شده است. «موسسه اعتباری توسعه» (توسعه) هم که زمزمه‌هایی از احتمال ادغام آن در یکی از بانک‌ها شنیده شده، بیش از یک‌ماه است صف خرید قابل‌توجهی دارد. توسعه گرچه آگهی مزایده برخی اموالش را برروی سایت خود قرار داده اما خبری از افشای این اطلاعات برروی کدال وجود ندارد.
روز یکشنبه «توسعه اقتصادی آرین» (وآرین) اعلام کرد که حدود ۹۰ درصد یک شرکت تولید‌کننده نوعی از منسوجات به‌صورت دستمال‌های خشک و مرطوب را به مبلغ کمتر از ۱۶ میلیارد تومان خریداری کرده است. از آنجا که سهامدار عمده ۶۵ درصدی وآرین پرداخت وجه این معامله را به عهده گرفته، به‌نظر می‌رسد معامله به‌صورت درون گروهی و در راستای متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری وآرین باشد. باتوجه به اینکه وآرین دو هفته پیش نظر مطلوب حسابرس نسبت به پیشنهاد هیات‌مدیره درباره افزایش سرمایه از ۱۴۰ میلیارد تومان به ۴۰۰ میلیارد تومان را برروی کدال قرار داد، احتمالا مطالبات سهامدار عمده بابت این معامله را هنگام افزایش سرمایه آتی، برایش تبدیل به سهم خواهد کرد. وآرین که در بدو تاسیس قرار بود اولین بانک الکترونیکی ایران باشد با خلف وعده مسوولان وقت بانک‌مرکزی، سر از بازار توافقی فرابورس درآورد و به تدریج تبدیل به یک شرکت سرمایه‌گذاری شد. مدتی قبل وآرین بلوک ۸ درصدی شرکت سهامی خاص «سرمایه‌گذاری ایران» را که صحبت‌هایی بعضا اغراق‌آمیز از ارزش آن می‌شد، فروخت و آن را با ۱۷ درصد از شرکت بورسی «سرمایه‌گذاری نیرو» (ونیرو) جایگزین کرد که به‌زعم مدیران از نقدشوندگی بالاتری برخوردار است. البته بخشی از وجه این معامله هم صرف تسویه تسهیلات بانکی وآرین شد که صرف خرید سهام در بالاترین قیمت‌ها در سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ شده بود. البته ونیرو خود یکی از سرمایه‌گذاری‌های سرمایه‌گذاری ایران است که درباره آینده آن هم نظرات خوش‌بینانه‌ای وجود دارد که البته درصورت «تعیین قیمت عادلانه برق» و «واگذاری صادرات برق به بخش خصوصی» قابلیت تحقق خواهد داشت.
صورت‌های مالی مربوط به پایان آذرماه امسال وآرین نشان‌دهنده سود حدود ۱۲ تومانی شرکت به ازای هر سهم است. البته با توجه به جو مثبت بازار سرمایه عملکرد چندان درخشانی نیست، اما با توجه به پرتفوی بورسی نه چندان متنوع آنکه بیشتر به سهامداران تک‌سهم شبیه است، باز هم قابل قبول است. سهامداران تک‌سهم در اصطلاح بازار به کسانی گفته می‌شود که تمام یا تقریبا تمام سرمایه خود را به یک سهم مشخص اختصاص داده‌اند. این وضعیت از پرریسک‌ترین حالت‌های سهامداری به‌ویژه برای سهامداران حقیقی است. در بین فعالان بازار جمله معروفی وجود دارد که تنها با داشتن خبر رانتی می‌توان تک‌سهم بود! در سبد سرمایه‌گذاری‌های غیربورسی وآرین بیش از ۲ درصد شرکت خصوصی شده «بازرگانی پتروشیمی» را می‌توان دید که در دولت دهم به بخش‌خصوصی بانفوذی واگذار شد و حاشیه‌های زیادی هم در حول‌وحوش آن ایجاد شد که با گذشت بیش از ده سال هنوز هم ادامه دارد.
عرضه بلوکی «فولاد کاویان» (فوکا) که در قیمت پایه ۱۷۲ تومان آگهی شد با رقابت دو خریدار به قیمت‌های بالای ۳۰۰ تومان رسید و تا روز سه‌شنبه معامله نشد. گفته می‌شود یکی از خریداران از فعالان بخش‌خصوصی آهن و دیگری از وابستگان به یک شرکت بورسی هستند که خرید این تولید‌کننده «تختال» (Slab) و «ورق» فولادی را در برنامه کاری خود قرار داده‌اند. بلوک کمتر از ۳۰ درصدی فوکا در تاریخ ۱۴ بهمن‌ماه در نماد فوکا۴ (عدد ۴ پس از نمادها مربوط به معاملات عمده آن نماد است) از سوی سهامدار عمده حقیقی برای فروش گذاشته شد. این فرد حقیقی به همراه بستگان خود بیش از ۹۹ درصد فوکا را در مالکیت خود دارد و کمتر از یک درصد شناوری آن دست سهامداران دیگر است.
شاید همین شناوری سهم سبب شده که در یک‌سال گذشته قیمت سهم از زیر ۲۰۰ تومان به بالای ۴۰۰ تومان برسد، همراه با صف خریدی در حدود میزان شناوری سهم. فولاد کاویان در سال ۱۳۶۹ به‌عنوان یکی از شرکت‌های فرعی شرکت دولتی «ملی فولاد ایران» تاسیس شد و طی دو دهه رکورددار دست به دست شدن بین مالکان متعدد دولتی و خصوصی شد. «شرکت ملی فولاد»، «سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی»، «فولاد خوزستان» (فخوز)، «صندوق حمایت و بازنشستگی کارکنان فولاد» و «سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات» (ومعادن) در سیاهه شلوغ مالکان این شرکت طی کمتر از ۲۰ سال ابتدای تاسیس حضور دارند. فوکا در سال‌های اواخر دهه ۸۰ شمسی به یکی از فعالان صنعت فولاد (که اخیرا به‌خاطر پرونده‌های اقتصادی‌اش به کشور بازگشت) در بخش خصوصی واگذار شد و به تدریج طی یک دهه بعد تمام سهام به فرد حقیقی فعلی منتقل شد.
در دهه ۸۰ حدود ۵ درصد از تولید محصولات ورق گرم فولاد در فوکا صورت می‌گرفت، درحالی‌که فولاد مبارکه با بیش از ۸۷ درصد در صدر بود. اینک اما با رشد قابل‌توجه تولید فولاد در کشور و فعالیت فوکا خیلی پایین‌تر از ظرفیت تولید خود، این شرکت به سختی از پس هزینه‌های تولید برمی‌آید. به‌ویژه در سال جاری که شرکت در راستای شفافیت بخشیدن به‌صورت‌های مالی و براساس تکلیف مجمع سالانه منتهی به ۲۹/ ۱۲/ ۱۳۹۷، بیش از ۲۵۰ میلیارد تومان ذخیره مطالبات مشکوک‌الوصول در حساب‌هایش منظور کرده است.
این موضوع به همراه هزینه ۵۷ میلیارد تومانی بابت هزینه‌های مالی سبب شده که در ۹ ماه منتهی به ۳۰/ ۹/ ۱۳۹۸ به ازای هر سهم بیش از ۵۵ تومان زیان در حساب‌هایش ثبت شود. صورت‌های مالی ۹ ماهه به‌صورت حسابرسی شده اخیرا برروی کدال قرار گرفت تا برای واگذاری بلوکی آماده‌تر باشد. یک‌ماه پیش قرار بود مجمع انتخاب هیات‌مدیره در اواخر دی‌ماه برگزار شود که احتمالا به‌خاطر معامله بلوکی لغو شد. باتوجه به ترکیب سهامداری فوکا درحال‌حاضر فقط می‌توان نظاره‌گر بازی بزرگان بازارپایه‌ای در این نماد بود. در مجمع سالانه منتهی به پایان اسفند ۱۳۹۷ که دو ماه پیش با تاخیر چندماهه برگزار شد، مدیران شرکت بر اولویت حفظ اشتغال کارگران شرکت بر ملاحظات سودآوری تاکید کرده و امیدوار بودند حمایت‌های دولتی از تولید بتواند وضعیت شرکت را مناسب کند.
