زمانی که واحد ارزش پولی یک کشور در سراشیبی سقوط قرار گیرد، مسلم است که مردم آن کشور در پی تبدیل سرمایه‌های خرد و اندک خود به هر چیزی با ارزش‌تر از پول نقد به تکاپو می‌افتند.
به گزارش بنکر (Banker)، این اتفاق در ایران نیز طی چند سال اخیر تشدید شده و بدیهی‌ترین تاثیر آن، تغییر ماهیت اقلام مصرفی مثل خودرو و مسکن به کالا‌های سرمایه‌ای است.
این اتفاق یعنی مردم ریال خود را به خودرو‌های بی‌کیفیت و خانه‌های گران تبدیل می‌کنند تا بیش از این از ارزش پول آنها کاسته نشود.
پدیده پول داغ که به چنین روندی اطلاق می‌شود، روز به روز در ایران گسترده‌تر و غیرقابل کنترل‌تر می‌شود.
این روز‌ها در فضای مجازی افراد مختلفی تحت عنوان کارشناس اقتصادی، مشغول مشاوره دادن به مردم برای سرمایه‌گذاری هستند.
آنکه خرید طلا بهتر است یا دلار، چه زمان باید خودرو فروخت و چه زمانی خانه خرید، کی با بهره چند درصد وام بگیریم و در نهایت چه بلایی سر ارز دیجیتال خواهد آمد.
تمامی این روند در پی آن است که مردم با نگرانی، به دنبال اتخاذ بهترین تصمیم برای حفظ حداقلی دارایی‌های خود هستند و نمی‌توان آنها را مقصر دانست.
سرمایه مردم وارد اقتصاد می‌شود؟
رئیس شورای فقهی بانک مرکزی چندی پیش نسبت به حجم تخمینی سرمایه راکد در دست مردم، واکنش نشان داد و این رقم را حدود ۷۰ میلیارد دلار دانست.
به عقیده غلامرضا مصباحی مقدم، این سرمایه مهم باید در جریان اقتصاد قرار گیرد و رکود آن در قالب‌های مختلفی مانند طلا و ارز در خانه‌ها، دردی را از اقتصاد کشور دوا نمی‌کند.
فارغ از اینکه چقدر این رقم اعلام شده درست است، بحث آنکه همین سرمایه‌هایی که مسئولان از آن صحبت می‌کنند وارد اقتصاد بی‌جان کشور می‌شود یا در خانه‌ها می‌ماند، نکته قابل تاملی است.
درد فروپاشی اقتصادی
در همین رابطه نادر حیدری، کارشناس اقتصادی در گفت‌و‌گو با اقتصاد ۲۴، درباره سرمایه‌های غیرریالی موجود در دست مردم گفت: با وجود روند رو به رشد قیمت ارز و سکه و هر چیزی که در بازار است، بدیهیست که مردم به دنبال تبدیل ریال خود به کالایی با ارزش بیشتر و ثابت‌تر باشند و دارایی خود را در برابر این دو عامل یعنی تورم و نوسان قیمت‌ها از آسیب نابودی حفظ نگه دارند.
این تحلیلگر مسائل اقتصادی ادامه داد: در ارتباط با بحث سرمایه‌های حاضر در دست مردم نمی‌توان با قاطعیت درباره رقم آن صحبت کرد؛ تخمین‌های عنوان شده هم به پشتوانه خرید طلا از طریق سامانه‌های آنلاین توسط مردم عنوان شده وگرنه به نظر می‌رسد عدد واقعی بیش از این باشد.
این فعال بازار اقتصادی ادامه داد: مهم‌تر از آنکه سرمایه غیر ریالی و یا راکد در دست مردم چقدر است، باید در نظر گرفت که مردم برای چه چیزی این سرمایه‌ها را نگه داشته‌اند.
برخی معتقدند به هر شیوه که شده باید این سرمایه از دست مردم خارج و وارد اقتصاد شود.
اما آیا ظرفیت اقتصادی مناسب برای این موضوع وجود دارد؟ افرادی که به دولت اعتماد کرده و سرمایه‌های خود را وارد بورس کردند، زیان دیدند و این روند زیان‌دهی هنوز ادامه دارد.
وی تصریح کرد: با وضعیت تورم سنگین، مردم سرمایه‌های خود را نه می‌توانند وارد تولید کنند و نه راه تجارت باز است. بازار سرمایه هم وضعیتی نابه‌سامان دارد و ارزش ریال روز به روز در حال کاهش است.
حتی خودرو و مسکن هم به قدری گران شده که نمی‌توانند سرمایه خود را وارد این بخش‌ها کنند؛ بنابراین بدیهیست که مبالغ مالی محدود خود را وارد بازار‌هایی مانند ارز و یا طلا کنند.
بستر امن نداریم
اگر دولت از رکود سرمایه‌های خرد در خانه‌ها شکایت دارد، باید بستری امن را برای خروج این ارقام مهیا سازد.
فردی که پس انداز محدودی زیر صد میلیون تومان دارد، چاره‌ای جز اعتماد به بستر‌های فروش طلای آنلاین یا حتی طلای فیزیکی و یا خرید ارز به عنوان سرمایه‌گذاری ندارد.
هر چند هر کالایی که امروز خریده شود، فردا گران‌تر است و این اتفاق به نوبه خود یک نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود، اما به طور کلی هنوز دلیل گلایه دولت (نه صرفا دولت فعلی بلکه حتی دولت‌های پیشین) از وجود سرمایه‌های راکد معلوم نیست.
زمانی که دولت هیچ فضای امن اقتصادی برای مردم مهیا نکرده و تمام تصمیماتش به وخامت اوضاع بازار دامن زده، نمی‌تواند مردم را بابت خرید ارز و طلا ملامت کند.
