در ایران همیشه دیر می‌شود

تورم نقطه‌ای به بیش از ۵۱.۳درصد رسید و تورم سالیانه از ۴۶درصد عبور کرد. دلار هم به ۴۵ هزار تومان رسید.

در انگلیسی ضرب المثلی هست که می‌گوید: خیلی کم و خیلی دیر (It’s too, little too late) یعنی وقتی کار از کار گذشت و کاری که داری انجام می‌دهید هم دیر است و هم خیلی کم.

در اقتصاد امروز ایران هم که نگاهی می‌اندازید این ضرب المثل خیلی مصداق دارد.

همین ماجرای گاز؛ بالاخره چیزی تحت عنوان الگوهای هواشناسی در جهان هست که بسیار پیشرفته‌اند و اصلا الگوهای پیش‌بینی پذیری و مدل‌های پیش‌بینی پذیری را به سایر رشته‌ها ارائه داده است ولی می‌بینیم که غافلگیری عجیبی روی می‌دهد، آن هم در کشوری که دومین ذخایر گازی جهان را دارد. این را نباید به سادگی از کنارش گذشت.

یا مثلا در تورم، امثال چهارمین سال تورم بالای ۴۰درصد است و هنوز شاهد عدم یک سیاست انقباضی هستیم و رشد نرخ بهره ناچیز هم افاقه نمی کند و خیلی دیر و کم است.

وقتی اقتصاد اولویت اول نباشد

به نظر نگارنده، همه این موارد ناشی از عدم درک سیستمی رویدادهاست. وقتی اقتصاد اولویت اول نباشد، شما در پیدا کردن راهکارها فقط در یک چارچوب بسته حرکت خواهید کرد.

این روند بدون تغییر در نگرش برای اولویت شدن اقتصاد در همین مسیر ادامه خواهد داشت. شاید بسیاری بگویند این بدبینانه است ولی اجازه دهید که با علم ریاضی و عدد و رقم به اوضاع بنگریم. ریاضی دقیق‌ترین است و نمی‌شود با آن شوخی کرد.

نرخ رشد نقدینگی متوسط ۳۸درصد با رشد اقتصادی ۳درصد سال آینده تورم را از کانال ۴۰درصد الی ۴۵درصد به یک کانال بالاتر رهنمون خواهد کرد، یعنی ۴۵درصد تا ۵۰درصد و این خود بسیار خطرناک است چون برای سالهای بعد بازه همینطور بزرگتر خواهد شد.

این چرخه ایست که باید قطع شود اما نمی‌شود، دلیل؟ اقتصادی ذی‌نفعان مبتنی بر نرخ بهره حقیقی منفی و گلخانه تولید در اقتصادی تورمی!

در اقتصادی اینچنین شما ذی‌نفعان را دارید که با پوشیدن ردای اصلاحات اقتصادی اتفاقا اصلاحات اقتصادی را به تاخیر می اندازند و مانع آن می شوند.

مثلا این روزها شما از واژه جعلی یارانه پنهان زیاد می شنوید که وجود خارجی ندارد، ادعا این است که هر اصلاحاتی از اصلاحات قیمتی می‌گذرد اما این مغالطه‌ای بیش نیست، آنچه باید اصلاح پذیرد یک چیز است: اولویت یافتن اقتصاد و رفاه!

در ایران همیشه دیر می‌شود!

*پیمان مولوی