در سال ۱۹۵۲ نخستین گام برای رفع این نزاع‌ها و ایجاد صلح با انعقاد معاهده اقتصادی مانتان در جامعه زغال‌سنگ و فولاد برداشته شد و با پیوستن بیشتر کشورهای منطقه (در سال ۱۹۹۲) منجر به برقراری پیمان رسمی و قانونی اتحادیه اروپا شد.
اعضای اتحادیه به‌منظور ایجاد یک بازار مالی مشترک تصمیم به انتشار یورو (یکم ژانویه ۱۹۹۹) به‌عنوان ارز حسابداری گرفتند که در ابتدا فقط برای پرداخت‌های الکترونیکی و بعد از سه سال به‌صورت اسکناس و سکه به بازار عرضه شد. ایجاد واحد پولی مشترک، بازارهای مالی یکپارچه تر و قدرتمندتری برای کشورهای عضو به ارمغان آورد. کاهش هزینه‌های اضافی در مبادله ارز، شفافیت در معاملات مرزی، امنیت دارایی در نوسانات ارزی و ثبات اقتصادی بیشتر، سبب تشویق سرمایه‌گذاری‌های خرد و کلان در بین کشورهای عضو شد. حمایت و اشتراک کشورهای عضو اتحادیه از یورو سبب استقامت بهتر این واحد پولی در برابر شوک‌های اقتصادی و جذابیت روز افزون آن در تجارت با سایر کشورها شد.
آلن گرینسپن رئیس سابق فدرال رزرو در سال ۲۰۰۷ موضوعی را مطرح کرد که یورو می‌تواند یک ارز جهانی همانند دلار باشد اما در پایان سال ۲۰۰۶ فقط ۲۵ درصد از ذخایر ارزهای جهانی، یورو و سهم دلار ۶۶ درصد از مجموع بود. مقایسه سهم ارزهای مهم در تجارت جهانی از سال ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۹ نشان می‌دهد که بیش از نیمی از مراودات تجاری دنیا با دلار آمریکا انجام شده و نسبت سهم یورو به دلار حدودا ۱ به ۳ است بنابراین حتی اگر یورو روزی بخواهد جایگزین دلار شود، این فرآیند به آرامی صورت خواهد گرفت. در آخرین تحولات اخیرا یورو کمی بیشتر از دلار در تبادلات مالی مورد استفاده قرار گرفته است. هر چند دلار همچنان قدرت خود را حفظ کرده است. اما چرا دلار آمریکا قدرتمند است و مهم‌ترین ارز ذخیره جهان به شمار می‌آید؟
ارز ذخیره، ارزی است که توسط بانک‌های مرکزی و سایر موسسات مالی بزرگ جهت سرمایه‌گذاری، معاملات و تعهدات بدهی بین‌المللی یا تأثیرگذاری بر نرخ ارز داخلی نگهداری می‌شود. درصد زیادی از کالاها مانند طلا و نفت با آن قیمت‌گذاری شده و سایر کشورها برای پرداخت این کالاها لازم است این ارز را در اختیار داشته باشند.
در سال ۱۹۴۴ پس از توافق نامه برتون وودز نمایندگان ۴۴ کشور در کنفرانس پولی و مالی سازمان ملل متحد در شهر برتون وودز ایالت نیوهمپشایر رسما موافقت کردند که دلار آمریکا را به‌عنوان ارز رسمی ذخیره در نظر بگیرند. در این سیستم نرخ برابری ارزها بر اساس ذخایر طلای کشور ارزیابی می‌شد اما برخلاف استاندارد طلا صندوق بین‌المللی پول در مواقع ضروری مانند عدم تعادل ترازهای تجاری و مالی کشورها حق مداخله داشت. براساس این توافق نامه آمریکا موظف بود که برای هر دلار قابلیت معاوضه با طلا را فراهم کند.
در اوایل دهه ۱۹۷۰ اقتصاد آمریکا دچار تورم شد و رئیس‌جمهور نیکسون به‌طور یک جانبه این توافق را لغو کرد. از سال ۱۹۷۳ نظام نرخ ارز شناور بدون پشتوانه جایگزین نظام برتون وودز شد و تا به امروز هم برقرار بوده است.
به این ترتیب دلار به ارز ذخیره جهان تبدیل شد و با وجود دوره‌های نوسان بازار به دلیل حجم بالای آن در تجارت بین‌المللی، سیستم بانکی کارآمد آمریکا در کنار وضعیت با ثبات اقتصادی و اعتماد به توانایی ایالات‌متحده در بازپرداخت بدهی‌هایش، دلار را به مهم‌ترین ارز جهان تبدیل کرده است. البته دلار در آینده می‌تواند رقیبانی مانند یورو، یوآن و ارزهای دیجیتال داشته باشد که جذابیت اسکناس آمریکایی را کاهش دهند.
* لاله دلشاد
