بررسی آینده دلار در ۴ سناریو

به گزارش بنکر (Banker)، از معامله‌گرانی که عنوان می‌کردند افت بورس هیچ تاثیری بر قیمت دلار نخواهد داشت تا کسانی که در انتظار ورود نقدینگی خارج شده از بازار سهام به سوی بازار ارز و رشد قیمت اسکناس آمریکایی هستند. گروهی هم اعتقاد دارند، بورس لیدر سایر بازارها از ابتدای سال بوده است و حال با کاهش ارزش سهام، انتظارات کاهشی در سایر بازارها فعال‌تر می‌شود.
«بورس نشست و سکه و دلار به آرامی برخاستند.» این کوتاه‌ترین توصیفی بود که می‌توان از وضعیت بازارها در دومین روز شهریورماه داشت. روز یکشنبه، سکه با ۲۵۰ هزار تومان افزایش به بهای ۱۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان رسید و دلار با ۱۸۰ تومان رشد به کانال ۲۳ هزار تومانی بازگشت و روی عدد ۲۳ هزار و ۳۰ تومان قرار گرفت. بازگشت دلار به کانال ۲۳ هزار تومانی در شرایطی صورت گرفت که شاخص کل بورس، در پایان معاملات دیروز با افت ۶۵ هزار واحدی (معادل ۸/ ۳ درصد) به سطح یک میلیون و ۶۶۲ هزارتایی رسیده بود. ریزش حدودا ۲۰ درصدی بازار سهام نسبت به قله تاریخی، موجب شده است که دیدگاه‌های متفاوتی در مورد تبعات این سقوط، در بازار ارز مطرح شود.

از مجموع صحبت‌های فعالان، می‌توان چهار دیدگاه مشخص را شناسایی کرد؛ دسته‌ای که اعتقاد دارند با افت شاخص کل بورس اتفاق خاصی در بازار ارز رخ نمی‌دهد؛ گروهی که انتظار افت قیمت دلار دارند و دو دسته از معامله‌گران که اعتقاد دارند ریزش بورس به رشد دلار منجر خواهد شد، هر چند که هر کدام دلایل متفاوتی را برای وقوع چنین اتفاقی بیان می‌کنند.  گروهی رشد بازار ارز در نتیجه خروج نقدینگی از بورس را قابل‌توجه می‌دانند و عده‌ای هم باور دارند، رشد کنترل شده در زمان محدودی برای دلار انجام خواهد شد. روند بازار ارز در روز یکشنبه بیشتر با تحلیل گروه اول و چهارم همخوانی داشت، با این حال نیاز است که زمان بیشتری سپری شود تا اثر افت بورس بر دلار مشخص شود.

ریزش بورس و تاثیر خنثی بر بازار ارز

بخشی از فعالان بازار باور داشتند که ریزش شاخص کل بورس، تاثیری بر قیمت دلار نخواهد داشت. از نگاه این گروه، سرمایه‌ای که در شرایط کنونی از بازار سهام خارج می‌شود، اصطلاحا سرمایه ترسویی است که جسارت آن را ندارد که به سرعت وارد بازار دیگری شود که معامله در آن هم با ریسک بالایی همراه است. به گفته این دسته، این گونه سرمایه‌ها، مدتی نگهداری می‌شوند تا فرد بتواند تصمیم بگیرد می‌خواهد آن را در چه مسیری قرار دهد. 

آنها نشانه‌هایی را نیز برای تایید ادعای خود مطرح می‌کردند:؛به‌عنوان مثال، یکی از بازیگران ارزی عنوان می‌کرد که سطح تقاضا در بازار نسبت به روزهای قبل تفاوت خاصی نداشت و روند قیمت دلار نیز چندان تغییری نسبت به هفته گذشته پیدا نکرده است. دلار از یکشنبه دو هفته پیش تا دیروز عمدتا در فاصله بین ۲۲ هزار و ۷۵۰ تا ۲۳ هزار و ۱۰۰ تومان، نوسانات خود را به ثبت رساند.

افزون بر این، صرافی‌های منتخب بازارساز نیز قیمت فروش تابلوی خود را ثابت نگه داشته بودند و این موضوع نیز چنین پیامی را مخابره می‌کرد که بازارساز نیز سیگنال جدیدی مبنی بر تغییر روند بازار دریافت نکرده است.

ریزش بورس منجر به کاهش قیمت دلار خواهد شد

گروهی از تحلیلگران باور دارند بورس لیدر بازارها در نیمه اول سال ۹۹ بوده است؛ از نگاه این گروه، وقتی شاخص کل بورس در مسیر صعودی قرار گرفته بود، انتظارات افزایشی در سایر بازارها نیز بالا رفته بود. در واقع، سمت و سوی انتظارات معامله‌گران دلار و سکه به بازار بورس گره خورده بود و تقویت شاخص کل، زمینه‌ساز رشد محدودتر در این بازارها می‌شد. این عده عنوان می‌کردند، بورس، تورم انتظاری را در خود انعکاس می‌داد و اکنون که بازار سهام سیر نزولی گرفته است، می‌تواند نشان دهنده تعدیل انتظارات تورمی باشد. این موضوع موجب شده بود که دسته‌ای از فعالان عنوان کنند، کاهش بورس در نهایت منجر به افت قیمت دلار خواهد شد. 

در این میان، برخی از بازیگران ارزی نیز اعتقاد دارند، فارغ از روند بازار سهام، دلار در مسیر کاهشی قرار خواهد گرفت. این گروه اذعان دارند که رشد قیمت دلار بیشتر به‌دلیل تضعیف سمت عرضه بوده است. از نگاه آنها خبرهای مربوط به تقویت سمت عرضه ارز می‌تواند منجر به افت قیمت دلار بازار آزاد شود.

روز گذشته، رئیس کل بانک‌مرکزی با بیان اینکه روند بازگشت ارز حاصل از صادرات مطلوب بوده، گفت: در فرصتی که مقرر کردیم حدود ۵/ ۲ میلیارد دلار ارز موردنیاز واردات از ارز صادرکنندگان تامین شد و واردکنندگانی که منتظر گرفتن گواهی تامین ارز از بانک‌مرکزی بودند توانستند ارزشان را تامین کنند. همتی افزود: اکنون هم باتوجه به اینکه صادرکننده‌ها باید ارز خود را در سامانه نیما عرضه کنند، عرضه ارز بسیار بهتر شده است.

سقوط بورس و ورود شتابان تقاضا به بازارهای موازی

درحالی‌که برخی فعالان عنوان می‌کردند، ریزش شاخص بورس تاثیری بر قیمت دلار نخواهد داشت یا منجر به افت آن خواهد شد، دسته‌ای از معامله‌گران باور داشتند، با خروج مقدار زیادی نقدینگی از بازار سهام، احتمال ورود این نقدینگی به بازار ارز و سکه وجود خواهد داشت. گفته می‌شد که دیروز، اشخاص حقیقی نزدیک به ۳هزار میلیارد تومان از بورس خارج کردند. از نگاه این دسته از فعالان، ورود بخش زیادی از این نقدینگی به بازار ارز و سکه می‌تواند قیمت‌ها را دچار نوسان قابل توجهی کند، چرا که وضعیت عرضه در هر دو بازار به اندازه‌ای مساعد نیست که بتواند به تقاضای وارد شده به بازار پاسخ دهد. در کنار این، افزایشی‌ها باور دارند که قیمت دلار و سکه از ابتدای سال متناسب با رشد بازار سهام افزایش پیدا نکرده و در ادامه سعی خواهند کرد تا حدی خود را به بازدهی بازار سهام نزدیک‌تر کنند.

حفظ بورس با اهرم ارزی

گروهی از معامله‌گران اما اعتقاد دارند، ممکن است سیاست‌گذار بخواهد با اهرم نرخ ارز، مانع از ریزش شاخص کل بورس شود. از نگاه این گروه، ریزش بورس زمینه‌ساز فشار زیادی به دولت می‌شود و یکی از ابزارهایی که دولت در اختیار دارد تا با کمک از آن مانع از افت بورس شود، افزایش قیمت دلار است که به‌عنوان محرکی برای بازار سهام شناخته می‌شود. حتی گروهی عنوان می‌کنند، افزایش قیمت دلار در سامانه نیما به نزدیکی مرز ۲۰ هزار تومانی به همین دلیل بوده است که بازارساز با کمک آن مانع از افت بورس شود. البته این گروه عنوان می‌کنند که قیمت دلار نیز برای بازارساز از حساسیت برخوردار است و به همین جهت دولت نمی‌تواند ارز را دچار افزایش شدیدی کند تا از بازار سهام حمایت شود. آنها باور بر افزایش کنترل شده قیمت ارز در دامنه زمانی محدود دارند، امری که بتواند زمینه‌ساز برگشت تعادل به بازار سهام شود.

با این حال، دسته‌ای از فعالان هم در بازار عنوان می‌کنند که سیاست‌گذار به هیچ‌وجه قیمت دلار را به منظور کنترل افت بورس بالا نخواهد برد. به گفته این عده، قیمت دلار از چنان حساسیت و اهمیتی برای سیاست‌گذار برخوردار است که دست به چنین ریسکی نزند. به باور این گروه، قیمت دلار در صورتی که قرار باشد به بالای محدوده ۲۳ هزار و ۲۰۰برود، وارد کانال صعودی خواهد شد که ظرفیت رشد تا کانال ۲۵ هزار تومانی را نیز خواهد داشت. از نگاه آنها با توجه به چنین ریسک‌های قیمتی، حفظ بورس با اهرم دلار نیاز به یک تصمیم متهورانه از سوی سیاست‌گذار دارد که تنها موقتی خواهد بود و حتی ممکن است اثر عکس هم بر بازار سرمایه داشته باشد. کافی است که برخی سرمایه‌گذاران ورود دلار به چنین کانالی را نشانه‌ای از فروپاشی اقتصادی بدانند؛ این موضوع خود منجر به خروج بیشتر سرمایه از بازار بورس خواهد شد.
*حمید فرزین/دنیای اقتصاد