به گزارش بنکر (Banker)، یکی از زیربخش‌های اصلی این بخش، فصل بیمه‌های اجتماعی است. دولت در لایحه سال آینده ۴۹ تکلیف بیمه‌ای از بازنشستگان، نیروهای مسلح گرفته تا قالیبافان و رانندگان برای خود پیش‌بینی کرده است. سخنگوی بودجه و رئیس دفترپایش تعهدات بودجه سازمان برنامه و بودجه در گفت‌و‌گو با «ایران» درباره اعتبار پیش‌بینی شده برای تکالیف بیمه‌ای سال آینده گفت: در فصل بیمه‌های اجتماعی که ذیل رفاه اجتماعی قرار دارد، دولت در مجموع ۳۷ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان بودجه اختصاص داده است که این رقم در مقایسه با بودجه سال‌جاری ۱۳ درصد افزایش یافته است.
مژگان خانلو افزود: از رقم ۳۷.۶ هزار میلیارد تومان اعتبار پیش‌بینی شده، ۱۹ هزار میلیارد تومان از محل اعتبارات یارانه‌ها در قالب تبصره ۱۴ بودجه تأمین می‌شود.
به گفته این مقام مسئول، این اعتبار در قالب برنامه‌های توسعه خدمات بیمه‌ای ذیل دستگاه‌های متولی نظیر وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری، صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستاییان و عشایر، سازمان بیمه سلامت ایران، سازمان تأمین اجتماعی نیروهای مسلح، صندوق‌های بیمه و بازنشستگی وابسته به وزارتخانه‌ها و سازمان‌ها (از قبیل صندوق‌های بیمه مرکزی ایران و شرکت‌های تابعه، صنعت نفت، مخابرات، شهرداری تهران، هواپیمایی و…) تخصیص می‌یابد.
۴۹ تکلیف بیمه‌ای
براساس اطلاعات ارائه شده در لایحه بودجه سال آینده، دولت در فصل بیمه‌های اجتماعی ۴۹ تکلیف برای خود درنظر گرفته است. برهمین اساس ۲۴ تکلیف برای توسعه خدمات بیمه‌ای، ۶ تکلیف برای توسعه خدمات بیمه‌ای نیروهای مسلح، یک تکلیف برنامه راهبری بیمه سلامت، یک تکلیف برنامه توسعه خدمات بیمه‌ای ایثارگران، ۱۳ تکلیف برنامه توسعه خدمات بیمه درمان و ۴ تکلیف برنامه توسعه خدمات بیمه درمان نیروهای مسلح منظور شده است.
۴ گام برای همسان‌سازی حقوق بازنشستگان
یکی از مهمترین سیاست‌های دولت طی سال‌های اخیر توجه به حقوق بازنشستگان است، به نحوی که در این سال‌ها نرخ رشد حقوق بازنشستگان همواره بیش از نرخ رشد تورم بوده است.نرخ رشد حقوق بازنشستگان در سال ۹۳ نسبت به ۹۲ معادل ۲۰ درصد بود و این میزان برای سال ۱۳۹۷ نسبت به ۱۳۹۶ معادل ۳۱ درصد رشد داشته است.از سوی دیگر نرخ رشد تورم در مقایسه با نرخ رشد حقوق معنی دار است به نحوی که رشد نرخ تورم در سال ۱۳۹۳ برابر با ۱۵.۵ درصد است، در حالی که در همان سال نرخ افزایش حقوق بازنشستگان معادل ۲۰ درصد است.
طبق گزارش سازمان برنامه و بودجه، درحالی که نرخ رشد تورم در سال ۱۳۹۷ معادل ۲۶.۹ درصد بوده نرخ رشد حقوق بازنشستگان معادل ۳۱ درصد است که عمده‌ترین علت افزایش میانگین حقوق بازنشستگان اجرای طرح همسان‌سازی حقوق بازنشستگان محسوب می‌شود.
در راستای اجرای طرح مذکور به منظور رفع تبعیض حقوق بازنشستگی بین بازنشستگان سنوات مختلف تاکنون سه مرحله اجرا و یک مرحله نیز در سال آینده اجرا خواهد شد. بنابراین در سال ۱۳۹۶ با اعتباری معادل ۳ هزار و ۴۰۰ میلیارد تومان مرحله اول همسان‌سازی حقوق بازنشستگان سنوات مختلف اجرا شد. اجرای مرحله دوم همسان‌سازی حقوق بازنشستگان نیز در سال ۱۳۹۷ با اعتباری معادل ۳ هزار و۴۰۰ میلیارد تومان صورت گرفت. همچنین مرحله سوم این طرح در سال ۱۳۹۸ با اعتباری معادل ۵ هزارمیلیارد تومان پیگیری شد. در سال آینده نیز ۳ هزار میلیارد تومان برای این طرح پیش‌بینی شده است.
۶۵ درصد ایرانیان تحت پوشش۳ صندوق بیمه
ضریب پوشش بیمه اجتماعی در سال ۱۳۹۶ حدود ۷۲ درصد بود که برای سال منتهی به ۱۳۹۷ نیز همان ۷۳ درصد بوده است. بخش عمده پوشش بیمه‌ای در کشور به سه صندوق اصلی یعنی سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر اختصاص دارد. میانگین کشوری این شاخص برای سه صندوق مذکور در پایان سال ۱۳۹۷ برابر با ۶۵ درصد بوده و مفهوم آن این است که ۶۵ درصد جمعیت کل کشور تحت پوشش سه صندوق بیمه‌ای اصلی کشور قرار گرفته‌اند. سهم هرکدام از سه صندوق، سازمان تأمین اجتماعی، صندوق بازنشستگی کشوری و صندوق کشاورزان، روستائیان و عشایر به ترتیب ۵۴ درصد، ۷ درصد و ۴ درصد بوده است و از ۸ درصد باقیمانده، ۶ درصد به صندوق بازنشستگی نیروهای مسلح و ۲ درصد به سایر صندوق‌های اختصاصی، اختصاص دارد.
همچنین حدود ۳۰ درصد بیمه پردازان با کمک حمایتی دولت تحت پوشش بیمه اجتماعی قرار گرفتند، به بیان دیگر بخشی از پوشش بیمه‌ای به صورت مصنوعی و حمایتی محقق شده است. پوشش بیمه‌ای گروه‌های حمایتی مانند روستاییان، قالیبافان، رانندگان، خدام مساجد، باربران و… از مشاغل غیر مزد و حقوق بگیر و معافیت بیمه‌ای ۲۰ درصدی سهم کارفرمایی ۳۸ موضوع فعالیت شغلی با موضوع قانون معافیت بیمه‌ای سهم کارفرمایی تا ۵ نفر کارکن از جمله این پوشش‌های حمایتی است.
این حمایت‌ها در پرداخت بخشی از حق بیمه خود سبب تحمیل بار مالی سنگین به بودجه عمومی دولت و کسری بودجه و عدم تعادل نقدی بین مصارف و منابع صندوق‌ها بخصوص سازمان تأمین اجتماعی شده است.
سهم بیمه سلامت از جیب بیماران
درحالی سهم پرداخت از جیب برای خدمات سلامت در سال ۱۳۹۶ حدود ۴۴ درصد بوده که این سهم در سال ۱۳۹۷ به ۳۹ درصد کاهش پیدا کرده است. با توجه به اینکه هدف تعیین شده در برنامه ۳۷ درصد است، میزان تحقق هدف این شاخص برنامه ۹۵ درصد است. ضریب شاخص مشارکت عادلانه درتأمین منابع مالی سلامت در سال ۱۳۹۷ معادل ۸۶.۵ درصد بوده است. این رقم در سال ۱۳۹۶ بالغ بر ۸۶ درصد بوده است. هدف برنامه در سال ۱۳۹۷ رقم ۸۷.۵ درصد بوده است که این آمار نشان دهنده ۹۸.۹ درصد تحقق هدف شاخص در برنامه است.
در زمینه شاخص «کاهش هزینه‌های پزشکی» نیز در سال ۱۳۹۷ حدود ۳ درصد بیماران در معرض هزینه‌های کمرشکن (کاتستروفیک) بوده‌اند. این رقم نشان می‌دهد که شاخص هزینه‌های پزشکی در مقایسه با سال ۱۳۹۶برابر با ۴ درصد کاهش داشته و هدف تعیین شده در برنامه محقق شده است. از عمده علل کاهش سهم پرداخت از جیب و هزینه‌های کمرشکن پزشکی اجرای طرح تحول سلامت و کاهش هزینه بیماران مراجعه کننده به مراکز ارائه خدمات سلامت دولتی است.
در سال ۱۳۹۶ بالغ بر ۹۴ درصد جمعیت کشور تحت پوشش بیمه پایه سلامت قرار داشته است. طبق اهداف برنامه ششم این رقم در سال ۱۳۹۷می بایست به ۹۹ درصد افزایش می‌یافت؛ اما عملکرد نشان می‌دهد که میزان جمعیت تحت پوشش در سال ۱۳۹۷ بالغ بر ۹۵ درصد بوده که بدین ترتیب ۹۶ درصد هدف برنامه محقق شده است.
برنامه بیمه رایگان در سال ۱۳۹۳ براساس طرح تحول سلامت آغاز شد که به دلیل محدودیت منابع در سال ۱۳۹۷محدود شده است. همچنین رفع بخشی از همپوشانی بیمه شدگان سازمان بیمه سلامت نیز می‌تواند در کاهش درصد بیمه شدگان مؤثر باشد.
۳۴ میلیون نفر تحت پوشش بیمه سلامت
لازم به ذکراست در مجموع برای ۱۲.۸ میلیون خانوار معادل ۳۴ میلیون نفر در سال ۱۳۹۷ اعتباری معادل ۱۱.۸ هزارمیلیارد تومان به منظورتأمین حق بیمه پایه سلامت پرداخت شده است.در قالب بیمه پایه سلامت ۳۱۲ هزار خانوار ایثارگر، ۴.۸ میلیون خانوار روستایی، ۹۱۵ هزارخانوار مددجوی کمیته امداد و بهزیستی، ۶ هزار فرد مجهول الهویه، ۱۵۶ هزار خانواده زندانی، ۴.۴ میلیون خانوار افراد فاقد بیمه و ۲.۳ میلیون خانوار کارکنان دولت تحت پوشش قرار گرفته‌اند.
تکالیف قانونی بیمه
براساس مفاد قوانین برنامه ششم توسعه و قانون احکام دائمی، به منظور تحقق اهداف مندرج در حوزه بیمه‌ای اعتبارات لازم پیش‌بینی شده است. برهمین اساس، پرداخت ۱۰ تا ۱۳.۵ درصد حق بیمه رانندگان وسایل نقلیه درون شهری و برون شهری، زنان سرپرست خانوار، صیادان، مربیان مهدکودک به تعداد یک میلیون و ۲۶۰ هزارنفرکه دارای کارفرما نیستند به میزان ۳ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان از محل هدفمندی یارانه ها؛ اجرای قانون بازنشستگی پیش از موعد کشاورزان، روستائیان و عشایر مشترک صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر که با ۷۰ سال سن و ۱۰ سال سابقه بازنشسته می‌شوند معادل ۲۵۰ میلیارد تومان؛ همسان‌سازی حقوق بازنشستگان با اعتبار معادل ۴ هزارمیلیارد تومان؛ پوشش بیمه سلامت با اعتبار معادل ۱۳.۵ هزار میلیارد تومان؛ تأمین حق بیمه سهم کارفرمایی برای کارفرمایانی که نسبت به جذب فارغ التحصیلان دانشگاهی اقدام می‌کنند معادل ۹۷.۵ میلیارد تومان؛ اجرای بند (ب) ماده ۶ قانون احکام دائمی معادل ۲۵۰ میلیارد تومان و استقرار پرونده الکترونیک سلامت ایرانیان بخشی از تکالیفی است که قانون‌های برنامه ششم و احکام دائمی برای دولت لحاظ کرده‌اند.
