اوراق گام چیست و فرآیند خرید و فروش آن چگونه است؟

تامین مالی تولید در اقتصاد ایران همواره یکی از چالش‌های اساسی برای تولیدکنندگان بوده است.

به گزارش بنکر (Banker)، در سال‌های اخیر، بنگاه‌های تولیدی غالباً به وام‌های بانکی برای تامین مالی فعالیت‌های خود متکی بوده‌اند که این موضوع فشار بیشتری به منابع بانکی وارد کرده است.

در این راستا، اوراق گام به عنوان ابزاری برای حمایت از بخش تولید معرفی شده است. به بررسی ویژگی‌های این اوراق می‌پردازیم.

اوراق گام چیست؟

اوراق گام، که مخفف عبارت «گواهی اعتبار مولد» است، یکی از ابزارهای مالی جدید در بازار سرمایه ایران به شمار می‌رود که نخستین بار در سال 1399 با هدف حمایت از تولیدکنندگان طراحی و به بازار عرضه شد.

این اوراق به ویژه برای بنگاه‌های کوچک و متوسط که دسترسی کمتری به منابع مالی دارند، فرصتی مناسب برای تامین سرمایه در گردش فراهم می‌آورد.

هدف اصلی از انتشار این اوراق، کاهش وابستگی بنگاه‌ها به تسهیلات بانکی و بهبود زنجیره تامین تولید است.

نحوه معامله اوراق گام

فرآیند صدور اوراق گام با معرفی بنگاهی که متعهد به بانک است آغاز می‌شود.

این بنگاه‌ها معمولاً خریداران کالا یا خدمات هستند و موظفند مستندات مالی خود را به بانک ارائه دهند تا تاییدیه اعتبار دریافت کنند.

پس از تایید بانک، اقدام به صدور اوراق گام صورت گرفته و اطلاعات آن در سامانه گام ثبت خواهد شد. دارنده اوراق می‌تواند آن را به عنوان ابزار پرداخت به سایر تولیدکنندگان منتقل کند یا تا زمان سررسید نزد خود نگه دارد و مبلغ اسمی را دریافت کند.

این اوراق معمولاً دارای سررسید یک‌ساله بوده و قابلیت معامله در بازارهای سرمایه مانند فرابورس و بورس کالا را دارند. ارزش اسمی هر ورقه اوراق گام معمولاً 100 هزار تومان است و برای خرید یا فروش آن‌ها در بازار سرمایه، داشتن کد بورسی الزامی است.

یکی از ویژگی‌های بارز اوراق گام، امکان انتقال آن‌ها در زنجیره تولید است، به طوری که تولیدکنندگان می‌توانند بدون نیاز به پول نقد، مواد اولیه یا تجهیزات لازم را تأمین کنند.

مزایا و معایب اوراق گام

از مزایای اوراق گام می‌توان به کاهش فشار نقدینگی بر بانک‌ها، تامین مالی غیرتورمی و تسهیل معاملات زنجیره تامین اشاره کرد.

این ابزار با کاهش نیاز به خلق پول از سوی بانک مرکزی، اثرات تورمی کمتری نسبت به تامین مالی از طریق تسهیلات بانکی به همراه دارد.

همچنین، به دلیل ضمانت بانک صادرکننده، این اوراق از اعتبار و امنیت بالایی برخوردار هستند که به دارندگان این امکان را می‌دهد تا از آن به عنوان ابزاری انعطاف‌پذیر در پرداخت‌ها استفاده کنند.

با این حال، اوراق گام با چالش‌هایی نیز مواجه است. در شرایط تورمی اقتصاد ایران، ارزش واقعی این اوراق ممکن است کاهش یابد و جذابیت آن‌ها برای سرمایه‌گذاران تحت تأثیر قرار گیرد.

علاوه بر این، فرآیند صدور و استفاده از این اوراق نیازمند داشتن کد بورسی است که ممکن است برخی از بنگاه‌های کوچک را از دسترسی به این ابزار محروم کند.

به طور کلی، اوراق گام به عنوان یک نوآوری مالی می‌تواند نقشی موثر در حمایت از تولید داخلی و کاهش وابستگی به تسهیلات بانکی ایفا کند.

با این حال، تقویت زیرساخت‌های بازار سرمایه و شفاف‌سازی قوانین مرتبط می‌تواند به بهبود عملکرد این ابزار در نظام مالی کشور کمک نماید.