ارز مسافرتی همواره یکی از چالش‌برانگیزترین مباحث ارزی در دولت‌های مختلف است که سابقه آن به تیر ماه ۱۳۶۴ و تصویب اختصاص ۳۰۰ دلار به مسافران خروجی کشور در هیأت وزیران وقت برمی‌گردد.
به گزارش بنکر (Banker)، از سال ۱۳۹۰ نیز سهمیه سالانه ارز مسافرتی از ۲ هزار دلار به هزار دلار کاهش یافت و برای مسافران عراق و سوریه ۴۰۰ دلار در نظر گرفته شد؛ این سهمیه ارزی به همه مسافران جاده‌ای، ریلی، دریایی و هوایی داده می‌شد.
در سال ۱۳۹۶ تخصیص ارز مسافرتی از سهمیه‌های ارزی بانک مرکزی حذف شد و بار دیگر از سال ۱۳۹۷ و به دنبال اعمال تحریم ها و لزوم مدیریت منابع ارزی کشور، اعطای ارز مسافرتی با نرخ یارانه‌ای تا سقف ۵۰۰ دلار و برای یک بار در سال برای سفرهای خارجی از سر گرفته شد.
این ارز در شعبه بانک ملی در فرودگاه امام خمینی (ره) داده می‌شد ولی برخی از آن سوءاستفاده می‌کردند که پس از مدتی تصمی گرفته شد باجه ارزی بانک ملی بعد از گیت خروج ایجاد شود.
از آنجا که به تازگی بازار ارز تجاری جایگزین نیما شده است و نرخ ها در بازار بر اساس عرضه و تقاضا کشف قیمت می شود، آخرین وضعیت تخصیص ارز مسافرتی را از بانک مرکزی جویا شدیم که به شرح زیر است:
آیا سیاست تخصیص ارز مسافرتی قرار است ادامه داشته باشد یا خیر؟
به صورت کلی، هنوز تصمیمی برای تغییر در رویه‌های فروش ارز مسافرتی گرفته نشده؛
بنابراین فعلا روال فروش ارز مسافرتی همانند رویه های قبلی برقرار خواهد بود.
آیا سامانه جداگانه‌ای برای ارز مسافرتی طراحی می‌شود؟ ارز مسافرتی با چه نرخی داده می‌شود؟
نرخ فروش ارز مسافرتی برابر با نرخ فروش اسکناس مندرج در سامانه معاملات الکترونیکی ارز بوده که در زمان فروش ارز مسافرتی به همراه کارمزدهای مترتبه از مسافر دریافت خواهد شد.
– قرار است ارز مسافرتی موقع خروج از کشور به مسافران پرداخت شود یا در داخل شعب ارزی بانک‌ها هم می‌توان آن را دریافت کرد؟
با توجه به تغییر نکردن فرآیند فروش ارز مسافرتی، همانند قبل، تحویل ارز به مسافر پس از گذر از گیت‌های خروج از کشور انجام خواهد شد.
بانک‌های عامل اعطای ارز مسافرتی کدام بانک‌ها هستند؟
در حال حاضر فروش ارز مسافرتی در بانک‌های ملی ایران، سامان و ملت برقرار است.
اما درخواست دریافت این ارز از بانک ملی، فقط از طریق اپلیکیشن بله انجام می‌شود و فروش حضوری ندارد.
سهمیه ارز مسافرتی چه رقمی است؟
به هر شخص در یک سال ۵۰۰ یورو یا دلار بابت مسافرت به صورت هوایی پرداخت می شود و اسکناس بعد از گیت تحویل مسافر می شود. بابت مسافرت به صورت زمینی ارز مسافرتی تعلق نمی گیرد.
مبنای نرخ جدید ارز مسافرتی چیست؟
با توجه به پایان فعالیت سامانه نیما و رسمیت یافتن بازار ارز توافقی، برنامه‌ریزی شده تا نیازهای ارزی به‌صورت اسکناس و در چارچوب مصارف ارزی خدماتی از طریق سامانه ارز خدماتی مرکز مبادله ارز و طلای ایران با نرخ ارز بازار ارز تجاری تامین شود .
همچنین با نزدیک شدن به پایان سال شمسی و تعطیلات سال نو، عرضه ارز به‌منظور گردشگری افزایش یابد.
با توجه به اینکه در گذشته ارز مسافرتی به نرخ نیمایی به مسافران عرضه می شد که قیمت آن با بازار غیررسمی تفاوت داشت، باید منتظر بود تا رسما اعلام شود آیا نرخ مرکز مبادله ارز در بازار توافقی مبنای عرضه و تقاضا تعیین خواهد شد یا خیر.
ارز خدماتی در بخشنامه‌های بانک مرکزی، ۶۳ سرفصل دارد؛ ارز مسافرتی به افراد کمتر از ۵ سال و ایرانیان مقیم خارج از کشور تعلق نمی‌گیرد.
اگر بنا باشد که نرخ های بازار ارز تجاری مبنای فروش آن قرار گیرد، در تالار اسکناس نرخ هر دلار آمریکا ۶۸ هزار و ۴۶۸ تومان و هر یورو ۷۱ هزار و ۳۵۸ تومان است.
در این صورت و با توجه به اینکه هر مسافر ۵۰۰ دلار یا یورو می تواند ارز مسافرتی خریداری نماید، باز هم خرید آن از بازار ارز تجاری در مقایسه با بازار غیررسمی به سود شهروندان خواهد بود.
علی سعیدی مدیرعامل مرکز مبادله ارز و طلای ایران چندی پیش گفته بود: ۱.۱ میلیارد دلار برای ارز خدماتی که شامل ۶۳ خدمت می شود در نظر گفته شده است؛ این ارز در مرکز مبادله و با نرخ توافقی تأمین مالی می‌شود ولی در سامانه متفاوتی است و در بازار ارز تجاری نیست.
