بررسی‌ها نشان می‌دهد که رشد نقدینگی در نیمه اول سال جاری روندی صعودی را تجربه کرده است که می‌تواند به افزایش تورم منجر شود.
به گزارش بنکر (Banker)، در شهریور امسال، رشد نقطه به نقطه نقدینگی به کمتر از ۲۸ درصد رسیده است. به طور دقیق‌تر، افزایش نقدینگی در شهریور سال جاری نسبت به ماه مشابه سال گذشته، حدود ۲۸ درصد برآورد شده است.
با این حال، روند کلی رشد نقدینگی در نیمه اول سال ۱۴۰۳ صعودی بوده و این موضوع به‌عنوان زنگ خطری برای افزایش قیمت‌ها تلقی می‌شود.
آمارها نشان می‌دهد که تحریم‌های بین‌المللی و خروج ترامپ از توافق هسته‌ای (برجام) منجر به افزایش رشد متغیرهای تورم‌ساز شده است و در مقابل، بهبود شرایط سیاسی با روی کار آمدن بایدن به کاهش روند رشد نقدینگی انجامیده است.
هشدار تورمی برای اقتصاد ایران
روند رشد نقدینگی در نیمه اول سال جاری، پس از چهار سال، مجدداً صعودی شده است. همچنین، روند رشد پول در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایشی بوده و این موضوع نشان‌دهنده نااطمینانی‌های گسترده در اقتصاد ایران است.
نقش نقدینگی در ایجاد تورم
به اعتقاد کارشناسان اقتصادی، نقدینگی به‌عنوان مهم‌ترین متغیر تورم‌ساز و اصلی‌ترین عامل ایجاد تورم شناخته می‌شود. بر اساس مبانی علم اقتصاد، رشد پایدار و مداوم نقدینگی در طول زمان، تنها عامل ایجاد تورم در بلندمدت است.
به عبارت دیگر، افزایش نقدینگی منجر به افزایش سطح قیمت‌ها در طول زمان می‌شود. نقدینگی از مجموع پول و شبه پول به‌دست می‌آید و اعتباردهی بانکها و همچنین کسری بودجه دولت تأثیر زیادی بر افزایش آن دارند.
از این رو، نظارت بر شبکه بانکی و هزینه‌های دولت می‌تواند به کنترل رشد نقدینگی کمک کند.
تحلیل روند نقدینگی در دهه ۹۰
شروع تحریم‌های بین‌المللی در سال ۹۰، موجب بروز نااطمینانی‌های فراوانی در اقتصاد ایران شد. در واقع، موانع موجود بر سر فروش نفت کشور و بحران در مبادلات بین‌المللی، مشکلاتی جدی برای اقتصاد ایران به وجود آورد.
در فروردین سال ۹۱، رشد نقطه به نقطه نقدینگی معادل ۲۱.۳ درصد ثبت شده و در سال‌های بعد روند صعودی داشته است، به‌طوری که در تیرماه ۹۳ به ۴۱.۴ درصد افزایش یافته است.
اما این روند در پی شروع مذاکرات هسته‌ای و پس از امضای توافق برجام در تیرماه ۹۴، تغییر کرد و رشد نقدینگی به ۲۰.۱ درصد کاهش یافت که کم‌ترین میزان در ۱۳ سال گذشته بود.
با این حال، خروج ایالات متحده از برجام به‌دست ترامپ، مجدداً موجب افزایش نااطمینانی‌ها در اقتصاد ایران و در نتیجه، رشد نقدینگی به ۴۲.۸ درصد در مهرماه ۱۴۰۰ رسید که بیشترین میزان در ۱۳ سال گذشته محسوب می‌شود.
ورود بایدن به کاخ سفید در اواخر سال ۹۹ باعث تسهیل فروش نفت ایران و کاهش مشکلات کسری بودجه دولت گردید و رشد نقدینگی از ۴۲.۸ درصد در مهر ۱۴۰۰ به ۲۴.۱ درصد در فروردین سال جاری کاهش یافت.
روند رشد نقدینگی در سال ۱۴۰۳
آخرین آمارها در نیمه اول سال جاری نشان‌دهنده روند صعودی رشد نقطه به نقطه نقدینگی است. به طوری که این نرخ از ۲۴.۱ درصد در فروردین به ۲۷.۸ درصد در شهریورماه افزایش یافته است.
البته باید اشاره کرد که در شهریورماه، رشد متغیر تورم‌ساز نسبت به مردادماه که ۰.۶ واحد درصد کاهش یافته، نشان‌دهنده تغییراتی در شرایط اقتصادی است.
