به گزارش بنکر (Banker)، براساس گزارش تاریخنویسان و پژوهشهای تاریخی، ایرانیان در دورههای مختلف تاریخ خود، به ویژه در دوران هخامنشیان (۵۵۰–۳۳۰ قبل از میلاد) و تا حدودی در دوران ساسانیان (۲۲۴–۶۵۱ میلادی)، به عنوان مردم و کشورشان در شرایط نسبتاً ثروتمند و برخوردار از منابع غنی شناخته میشدند.
دوره هخامنشیان
-
پادشاهان ثروتمند و دولت متمرکز: هخامنشیان با ایجاد یک امپراتوری وسیع که از مصر تا هند گسترده بود، توانستند ثروت عظیمی از طریق مالیاتها، خراجها و غنایم جنگی جمعآوری کنند.
-
اقتصاد و تجارت: ایران هخامنشی مرکز مسیرهای تجاری مهم، از جمله راه شاهی (راه شاهنشاهی) بود و مردم از تجارت داخلی و خارجی سود میبردند.
-
مصرف و رفاه: گزارشهای تاریخی از جمله سفرنامه هرودوت نشان میدهد که دربار هخامنشیان و حتی برخی نواحی شهری، سطح رفاه و مصرف بالا بود.
دوره ساسانیان
-
ثروت و منابع طبیعی: ایران ساسانی به دلیل معادن طلا، نقره، مس و منابع کشاورزی غنی، یکی از قدرتهای اقتصادی منطقه بود.
-
تجارت بینالمللی: موقعیت جغرافیایی ایران ساسانی باعث شد تا مسیرهای تجارت دریایی و زمینی شرق و غرب رونق داشته باشند و مردم از تجارت سود ببرند.
-
تمرکز ثروت: البته ثروت عمدتاً در دست طبقات حاکم و نجبا بود و ثروت مردم عادی نسبت به هخامنشیان کمتر گزارش شده است.
بنابراین، دوره هخامنشیان را میتوان به عنوان زمانی که ایرانیان به ویژه در ردههای بالای حکومتی و حتی بعضی از مردم از ثروت و رفاه بالایی برخوردار بودند، قلمداد کرد. دوره ساسانیان نیز به دلیل منابع غنی و تجارت پررونق، دورهای با ثروت عمومی نسبتاً بالا بود، اما تمرکز ثروت بیشتر در دست طبقات خاص بود.
آغاز شکوه و ثروت جهانی
در دوره هخامنشیان (۵۵۰ تا ۳۳۰ پیش از میلاد)، ایران یکی از ثروتمندترین امپراتوریهای تاریخ بود.
داریوش بزرگ با ایجاد نظام مالیاتی منسجم، راههای شاهی و سیستم پولی «درَیک طلایی» پایهگذار نخستین اقتصاد متمرکز جهان شد.
خراج کشورهای تابعه، طلا و نقره فراوانی را به خزانه تختجمشید سرازیر میکرد.
گزارش هرودوت، مورخ یونانی، نشان میدهد خزانه هخامنشیان به قدری پر بود که پرداخت حقوق سربازان با سکههای طلا انجام میشد.
تجارت جاده ابریشم و سکههای نقره
در دوران اشکانی، با وجود جنگهای مداوم، رونق بازرگانی از شرق تا غرب ایران ادامه داشت.
ایرانیان در این عصر به واسطه موقعیت جغرافیایی طلایی خود در مسیر جاده ابریشم، از تجارت چین و روم سود فراوانی بردند.
سکههای نقرهای اشکانی از مهمترین نشانههای شکوفایی اقتصادی آن زمان به شمار میرود.
ثروت از دل صنعت، تجارت و مالیات
دوران ساسانی (۲۲۴ تا ۶۵۱ میلادی) نقطه اوج قدرت اقتصادی ایران پیش از اسلام بود.
بازرگانان ساسانی در هند، چین و روم نفوذ داشتند و کالاهای ایرانی همچون ابریشم، پارچه و فلزات گرانبها شهرت جهانی پیدا کرد.
خزانه انوشیروان و خسرو پرویز، بنا بر نوشته طبری، از طلا، نقره و جواهرات سرشار بود. حتی گفته میشود تخت طاووس در این دوره ساخته شد.
انتقال دانش مالی و مالیات عادلانه
پس از ورود اسلام، نظام مالی ایران بازتعریف شد. مالیاتها به جای خراج جنگی، بر پایه عدالت اسلامی تنظیم گردید.
در دوران عباسیان، ایرانیان در سمتهای کلیدی مالی و تجاری حضور یافتند و نقش مهمی در پایهگذاری نظام بانکی و حسابداری ایفا کردند.
اوج تجارت بینالمللی ایران
در عصر صفوی (قرن ۱۶ تا ۱۸ میلادی)، ایران دوباره به مرکز تجارت جهانی تبدیل شد.
اصفهان بهعنوان پایتختی ثروتمند با بازارهای پررونق، کاروانسراها و صادرات فرش، ابریشم و ادویه شهرت یافت.
شاه عباس صفوی با احداث جادهها و حمایت از تجار، ایران را در قلب تجارت شرق و غرب قرار داد.
دیدگاهها